ΦΠΑ ανείσπρακτων απαιτήσεων: Τα ψιλά γράμματα της απόφασης της ΑΑΔΕ

Του Νίκου Σιακαντάρη

Ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια της περιόδου της ελληνικής κρίσης φαίνεται προς οδεύει στην τελική του διευθέτηση προς "όφελος" των επιχειρήσεων.  

Στα πλαίσια της συναλλακτικής δραστηριότητας επιχειρήσεων με λιανεμπορική αλυσίδα, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις απαιτήσεων, που κατέστησαν ανεπίδεκτες είσπραξης.  

Με απλά λόγια, δηλαδή, ένα μέρος της συνολικής αξίας των τιμολογίων, που είχαν εκδοθεί, δεν θα εξοφλούνταν οριστικά ποτέ,  δεδομένου ότι ο λήπτης των τιμολογίων αυτών υπήχθη σε διαδικασία εξυγίανσης των άρθρων 99 επ του ΠτΚ.  

Τι ζήτησε η αγορά από τη φορολογική διοίκηση

Παρόλα αυτά ωστόσο, έντονος προβληματισμός υπήρξε ως προς τη δυνατότητα αντίστοιχης μείωσης της φορολογητέας βάσης για σκοπούς ΦΠΑ επί των τιμολογίων, δεδομένου ότι η Διοίκηση είχε σιωπηρά απορρίψει (δεν απάντησε ποτέ δηλαδή) την επιφύλαξη, που είχε υποβάλει επιχείρηση να μην αποδώσει το σύνολο του ΦΠΑ επί της αξίας του αρχικού τιμολογίου, αλλά να αποδώσει μόνο το ποσό του ΦΠΑ, που αντιστοιχεί στη μετά την αφαίρεση της ανεπίδεκτης είσπραξης απαίτηση.  

Ποιο ήταν δηλαδή το ζητούμενο; 

Να αποδοθεί ο ΦΠΑ, που αναλογούσε στο ποσό, που θα μπορούσε να εισπραχθεί, πράγμα, που κατά την εκτίμησή μου ακούγεται πολύ λογικό. 

Η απόφαση του ΣτΕ

Το ΣτΕ με την απόφαση 355/2019 έκρινε οριστικά ότι η επιχείρηση δεν όφειλε να αποδώσει το σύνολο του ΦΠΑ επί του αρχικός εκδοθέντος τιμολογίου και ανέπεμψε την υπόθεση στην αρμόδια ΔΟΥ προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίτημα της επιχείρησης περί μείωσης της φορολογητέας βάσης.  

Οι οδηγίες της ΑΑΔΕ

Η Διοίκηση (ΑΑΔΕ), με έγγραφό της στις 28.11.2019, παρείχε πλέον οδηγίες για την ενιαία αντιμετώπιση των επιχειρήσεων, που καταλαμβάνονται από την απόφαση 8/16.1.2019 του Πολ/λους Πρωτοδικείου Αθηνών (υπόθεση Μαρινόπουλου) και λύνει οριστικά έναν κόμπο για τις ελληνικές επιχειρήσεις, που μετείχαν στον διακανονισμό.

Με βάση τις οδηγίες αυτές, λοιπόν, οι επιχειρήσεις, που καταλαμβάνονται από την ανωτέρω απόφαση και έχουν υποβάλει δήλωση ΦΠΑ, συμπεριλαμβάνοντας αξία και ΦΠΑ ανεξόφλητων τιμολογίων είτε με επιφύλαξη, είτε χωρίς επιφύλαξη και δεν έχει ασκηθεί προσφυγή στο δικαστήριο, έχουν δικαίωμα να ζητήσουν την μείωση της φορολογητέας βάσης για τις απαιτήσεις, που κατέστησαν μερικώς ή ολικώς ανεπίδεκτες είσπραξης.  
Οι επιχειρήσεις αυτές υποβάλουν αίτηση περί μείωσης της φορολογητέας βάσης στον προϊστάμενο της αρμόδιας ΔΟΥ για την παραλαβή των δηλώσεων και προσκομίζουν και μία σειρά δικαιολογητικών εγγράφων. 

Εντός εξαμήνου η απόφαση 

Η Διοίκηση θα εκδώσει απόφαση εντός εξαμήνου από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για τη μείωση της φορολογητέας βάσης κατά το ποσό, που η απαίτηση κατέστη οριστικά ανείσπρακτη. 

Συμψηφισμοί

Περαιτέρω, δίνονται οδηγίες, βάσει των οποίων, το ποσό του ΦΠΑ, που αντιστοιχεί στην μείωση της φορολογητέας βάσης, συμψηφίζεται κατά την περίοδο, που η Διοίκηση θα εκδώσει την απόφαση της και μάλιστα στην περίπτωση, που μετά την μείωση το τελικό ποσό είναι πιστωτικό η επιχείρηση μπορεί είτε να το ζητήσει προς επιστροφή, είτε να το μεταφέρει προς συμψηφισμό. 

Οι οδηγίες της ΑΑΔΕ καταλαμβάνουν επίσης περιπτώσεις επιχειρήσεων που δεν συμπεριέλαβαν καθόλου στις δηλώσεις ΦΠΑ την αξία των ανεξόφλητων τιμολογίων και βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου και ορίζει ότι με τον ίδιο τρόπο πρέπει να γίνει η μεταχείριση αυτών. 

Τέλος, αποσαφηνίζει και το προφανές, ότι, δηλαδή, για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος, τα σχετικά ποσά δεν αποτελούν δαπάνη για την επιχείρηση και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα έκπτωσής τους από τα ακαθάριστα έσοδά της.

Συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ 

Παρατηρούμε ότι η Διοίκηση, όχι μόνο συμμορφώνεται με την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, αλλά πλέον ικανοποιεί ένα λογικότατο αίτημα των επιχειρήσεων, που προχώρησαν στην διαγραφή μέρους των απαιτήσεών τους στα πλαίσια ενός ευρύτερου δικαστικού διακανονισμού.  

Είναι πρακτικά παράλογο να πρέπει μία επιχείρηση να καταβάλλει το ποσό του ΦΠΑ που ποτέ δεν εισέπραξε λόγω αντικειμενικής αδυναμίας είσπραξης του ποσού από τον αντισυμβαλλόμενο του.

* Ο κ. Νίκος Σιακαντάρης είναι Managing Partner στην Andersen Tax Greece.