Του Κώστα Μήλα 

Ο Πρωθυπουργός, μετά και την ψήφιση των νέων μέτρων τα οποία προσδοκούν πρωτογενές πλεόνασμα που φτάνει το 3,5% του ΑΕΠ το 2018, εκτιμά ότι ο δημοσιονομικός "κόφτης" δεν πρόκειται να ενεργοποιηθεί. 

Το "μείγμα" των μέτρων που ψηφίσθηκαν από το Ελληνικό Κοινοβούλιο δεν αφήνει όμως πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Και τούτο διότι την "αιχμή του δόρατος" των νέων μέτρων αποτελούν (και πάλι) οι φόροι. Πράγματι, μία νέα εμπειρική ανάλυση της ελληνικής οικονομίας (βλέπε το επιστημονικό περιοδικό International Economics, έκδοση Απρίλιος 2016) κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

Μεγαλύτερη ζημία προκαλεί στην ελληνική οικονομία η δημοσιονομική προσαρμογή η οποία λαμβάνει χώρα μέσω της αύξησης των φόρων αντί της μείωσης των δαπανών. Υπενθυμίζοντας ότι η κυβέρνηση ψήφισε (μεταξύ άλλων) την αύξηση του ΦΠΑ από το 23% στο 24%, σημειώνω ότι, σύμφωνα με την ανάλυση, ένα τέτοιο μέτρο θα έχει αρνητική επίδραση σε βάθος τριετίας τόσο στις επενδύσεις όσο και στο ρυθμό οικονομικής μας ανάπτυξης. Επιπλέον, τόσο το ελληνικό χρηματιστήριο όσο και ο δείκτης οικονομικού κλίματος αντιδρούν αρνητικά στην αύξηση των φόρων, με τελικό αποτέλεσμα τη σημαντική καθυστέρηση στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. 

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η δημοσιονομική προσαρμογή μέσω μειώσεων στις δαπάνες προκαλεί μικρότερη ζημία στην ελληνική οικονομία και τούτο διότι οι αρνητικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ είναι ηπιότερες αλλά και μικρότερης διάρκειας. Σε αυτό σίγουρα βοηθούν τόσο ο δείκτης οικονομικού κλίματος, όσο και το χρηματιστήριο, καθώς αντιδρούν θετικά στην μείωση των δαπανών οι οποίες σηματοδοτούν προσπάθεια συρρίκνωσης του κράτους. 

Βέβαια, το κλείσιμο της "καταραμένης" αξιολόγησης (έστω και μέσω της φορολογικής καταιγίδας) θα επιταχύνει την πτώση του επενδυτικού ρίσκου με αποτέλεσμα η οικονομία μας να "ανασάνει". Αυτό σίγουρα θα συμβεί άλλα όχι τόσο γρήγορα όσο θα θέλαμε να ελπίζουμε. Σύμφωνα με υπολογισμούς του γράφοντος, η θετική επίπτωση στον ρυθμό οικονομικής μας ανάπτυξης από μία αποκλιμάκωση του spread (μεταξύ του 10-ετούς ελληνικού και του αντίστοιχου γερμανικού ομολόγου) κατά 100 τιμές βάσης αναιρείται από την αύξηση του ΦΠΑ από το 23% στο 24%. Με άλλα λόγια, χρειάζεται πολύ μεγάλη αποκλιμάκωση του spread για να κινητοποιηθεί θετικά η ελληνική οικονομία.

Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι η ακολουθούμενη δημοσιονομική πολιτική πιθανότατα θα οδηγήσει σε αναθεώρηση επί τα χείρω τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ύφεση 0,3% το 2016 και ανάπτυξη 2,7% το 2017. Παρά λοιπόν τις αντίθετες διαβεβαιώσεις του κ. Τσίπρα, μια τέτοια δυσμενής εξέλιξη μάλλον θα ενεργοποιήσει τον δημοσιονομικό "κόφτη".

* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool