Του Γιώργου Δημητρομανωλάκη

«Στο μάτι του κυκλώνα» εξαιτίας της κρίσης των αγορών και των χρηματιστηρίων βρίσκονται τους τελευταίους μήνες χιλιάδες επενδυτές και νοικοκυριά όχι μόνο στην Ελλάδα άλλα και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μεγάλες τράπεζες σύμβολα του καπιταλισμού (Citibank, UBS) έχουν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας ενώ δεν αποκλείεται να δούμε στο άμεσο μέλλον και κάποιες αυτό αυτές να οδηγηθούν στα πρόθυρα της πτώχευσης. Οι μετοχές έχουν υποχωρήσει έως και 50%, το κόστος του χρήματος σε στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια ακριβαίνει (το euribor έχει φτάσει στο 4,7% από 4,2% που ήταν πριν από 2 μήνες) και όλοι ανησυχούν ότι η κρίση θα διαρκέσει ολόκληρο το 2008.

Επίσης το εκρηκτικό "κοκτέιλ" ανόδου στις τιμές του πετρελαίου- που υπερέβησαν τα 111 δολάρια το βαρέλι, της εκτίναξης της ισοτιμίας ευρώ / δολαρίου πάνω από το 1,53 και της ανόδου του πληθωρισμού στο 4,4% φέρνουν ανατροπές και δημιουργούν νέα δεδομένα στον επενδυτικό χάρτη.

Οι Αγγλοσάξονες  συνηθίζουν να λένε σε περιόδους κρίσεων την περίφημη φράση «cash is king» δηλαδή «αυτός που έχει μετρητά είναι βασιλιάς». Και αυτή η φράση φαίνεται να επιβεβαιώνεται και στην παρούσα περίοδο.

Οι περισσότεροι τραπεζίτες σε κατ ΄ ιδίαν συζητήσεις τους αναφέρουν ότι αυτήν την στιγμή οι σίγουρες και ασφαλείς επενδύσεις είναι λίγες και η ανάληψη του ρίσκου ταιριάζει σε λίγους και σε όσους γνωρίζουν καλά τι σημαίνει επισφαλής επένδυση.

Όπως εξηγούν, τα ακίνητα, οι προθεσμιακές καταθέσεις, τα ομόλογα μεσοπρόθεσμης διάρκειας, τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων και τα επενδυτικά προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου είναι οι πέντε δρόμοι που μπορούν να επιλέξουν όσοι αναζητούν ασφαλείς αποδόσεις που αρχίζουν από το 5% και- υπό προϋποθέσεις- ξεπερνούν ακόμα και το 20%.

Προθεσμιακές καταθέσεις

Πρόκειται για επενδυτική πρόταση με την οποία βρίσκονται υψηλά στην εκτίμηση των περισσότερων νοικοκυριών, είτε έχουν μικρά είτε μεγάλα πορτοφόλια.

Και τούτο διότι οι αποδόσεις είναι υψηλές (πάνω από τον πληθωρισμό), απόλυτα διασφαλισμένες εξασφαλισμένες ενώ το χρονικό διάστημα που κάποιος μπορεί να κλειδώσει τα χρήματα του είναι σύντομος καθώς ξεκινάει από τους τρεις μήνες και φτάνει έως το ένα έτος.  Αυτή την στιγμή υπάρχουν τράπεζες που δίνουν επιτόκια έως και 5,5% (μικτή απόδοση) για χρονικό διάστημα από 3 έως και 12 μήνες. Προσέξτε ποιο είναι το κέρδος σας:

Για κατάθεση 20.000 ευρώ  με επιτόκιο 5,5% (η καθαρή απόδοση μετά την αφαίρεση της φορολογίας ανέρχεται στο 4,95%) για τρεις μηνες θα έχετε κέρδος 247 ευρώ. Αντίστοιχα για κατάθεση 100.000 το κέρδος θα είναι 1.235 ευρώ. Απόδειξη της νέας πραγματικότητας είναι οι προσφορές που πραγματοποιούν οι περισσότερες τράπεζες.

Για παράδειγμα, η Citibank  διαθέτει προθεσμιακή κατάθεση τριών μηνών με ονομαστικό επιτόκιο 5,5%. Επιπροσθέτως τόσο η Τράπεζα Πειραιώς όσο και η Εurobank διαθέτουν καταθετικά προϊόντα διάρκειας ενός έτους με κλιμακούμενο, εγγυημένο επιτόκιο που φτάνει το 5,5%, ενώ η Μarfin Βank η Τράπεζα Αττικής και η Millennium διαθέτουν προθεσμιακή κατάθεση ενός έτους με συνολικό ετήσιο επιτόκιο 5%.

Αντίστοιχα είναι τα δεδομένα και στις υπόλοιπες τράπεζες, οι οποίες διαπραγματεύονται υψηλά επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων ανάλογα με τη διάρκεια, το ποσό, αλλά και το προφίλ του πελάτη, φτάνοντας ή και ξεπερνώντας το 5%.

Όμως όποιος δεν θέλει να κλειδώσει τα χρήματα του για τρεις η περισσότερους μήνες υπάρχουν και οι απλοί λογαριασμοί καταθέσεων οι οποίοι ανάλογα με το ποσό δίνουν μεικτές αποδόσεις έως και 3,7% (καθαρές 3,33%)

Ομόλογα και αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων

Πρόκειται για αποδοτικές επενδύσεις οι οποίες είναι απόλυτα διασφαλισμένες και αφορούν μικρά και μεγάλα βαλάντια.

Όμως υπάρχουν  διαφοροποιήσεις μεταξύ τους. Έτσι για παράδειγμα

- Αμοιβαία κεφάλαια διαχειρίσεις διαθεσίμων

Προσφέρονται από όλες οι τράπεζες με αρχικό κεφάλαιο ακόμα και τα 2.000 -3.000 ευρω. Πρόκειται για τοποθετήσεις που τους τελευταίους μήνες δίνουν σίγουρες αποδόσεις που φτάνουν ακόμα και στο 4%. Το μεγάλο τους πλεονέκτημα είναι ότι ρευστοποιούνται άμεσα.

- Ομόλογα του ελληνικού δημοσίου

Όποιος επενδύει στα ομόλογα θα πρέπει να πρέπει να περιμένει έως και 3 χρόνια προκειμένου να «γευτεί » τις αποδόσεις που προσφέρουν. Το  κουπόνι τους υπολογίζεται με βάση το διατραπεζικό επιτόκιο Εuribor τριμήνου πλέον περιθωρίου που κυμαίνεται ανάμεσα στο 0,5 της μονάδας και τη μία μονάδα. Με βάση τα σημερινά δεδομένα (με το Εuribor τριμήνου κοντά στο 4,7%), οι μικτές αποδόσεις των ομολόγων αυτών κυμαίνονται ανάμεσα στο 5, 2 και το 5,7%, είναι αντίστοιχες δηλαδή με αυτές των προθεσμιακών καταθέσεων, με τη διαφορά ότι η διάρκειά τους είναι υψηλότερη.

Βέβαια, προϋπόθεση για να εξασφαλίσει κανείς το 100% της αρχικής του τοποθέτησης είναι να περιμένει τη λήξη του ομολόγου. Αν όμως κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσής του, η τιμή του ομολόγου ξεπεράσει την ονομαστική του αξία, ο κάτοχός του μπορεί να το ρευστοποιήσει, αποκομίζοντας ακόμα μεγαλύτερα οφέλη.

- Εταιρικά ομόλογα (εισηγμενες στο ελληνικό η στα διεθνή χρηματιστήρια )

Όμως σε αυτή την περίπτωση ο επενδυτής θα πρέπει να ξέρει ότι αναλαμβάνει ρίσκο καθώς εάν η εταιρεία πτωχεύσει τότε χάνει τα χρήματα του. Όμως οι αποδόσεις είναι υψηλές και μπορούν να φτάσουν ακόμα και στο 8 έως 10%.

Κλασικό παράδειγμα η Porsche Γερμανίας (από τις πλέον αξιόπιστες και αναπτυσσόμενες εταιρείες του πλανήτη) η οποία έχει εκδώσει ομόλογο με απόδοση 8%. Πολλοί τραπεζίτες λένε ότι είναι το ασφαλέστερο ομόλογο του κόσμου και θεωρητικά το όποιο ρίσκο είναι περιορισμένο.

Επενδύσεις εγγυημένου κεφαλαίου

Είναι μια επιλογή που συνδυάζει την ασφάλεια  του κεφαλαίου με τις προοπτικές των υψηλών επιδόσεων που μπορούν να φτάσουν ακόμα και το 25%.

Ο υποψήφιος επενδύτης θα πρέπει να γνωρίζει  ότι ποντάρει  σε διεθνείς χρηματιστηριακούς δείκτες, στην ισοτιμία του δολαρίου με το ευρώ, στην πορεία των τιμών του πετρελαίου, αλλά και σε διάφορες «εξωτικές» επενδύσεις, όπως για παράδειγμα, στην παγκόσμια αγορά ενέργειας και σε μετοχές εταιρειών ειδών πολυτελείας (Prada, Gucci  και άλλες).

Όσοι επιλέξουν τα προϊόντα αυτά μπορούν να εξασφαλίσουν αποδόσεις που μπορούν να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν το 25% σε ετήσια βάση.

Όμως υπάρχουν δυο μειονεκτήματα: Το πρώτο είναι ότι εάν «το ποντάρισμα» δεν πετύχει  τότε ναι μεν το κεφάλαιο μένει αλώβητο όμως δεν υπάρχουν τόκους και το δεύτερο είναι ότι συνήθως οι επενδύσεις αυτές διαρκούν ακόμα και τρία χρόνια.

Κάποια προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου, προκειμένου να γίνουν περισσότερο ελκυστικά δίνουν και μια υποτυπώδη απόδοση- της τάξης του 1%- 2% κάθε χρόνο- ανεξάρτητα από την πορεία της επένδυσης. Προϊόντα αυτού του τύπου διαθέτουν σε τακτά χρονικά διαστήματα όλες οι τράπεζες, δίνοντας διορία 15 έως 30 ημερών στους υποψήφιους πελάτες προκειμένου να επενδύσουν σε αυτά, ενώ το ελάχιστο κεφάλαιο κατά κανόνα αρχίζει από τα 5.000 ευρώ ή δολάρια.

Ακίνητα

Η στέγη στην Ελλάδα παρά το γεγονός ότι οι τιμές βρίσκονται στα ύψη εδώ και περίπου 3-4 χρόνια εξακολουθεί και παραμένει μια ασφαλής  επενδυτική επιλογή για την  πλειοψηφία των  νοικοκυριών.

Βέβαια τους τελευταίους μήνες εξαιτίας του γεγονότος ότι η ζήτηση έχει υποχωρήσει κατακόρυφα κάποιοι κατασκευαστές και ιδιοκτήτες βάζουν «νερό στο κρασί τους» και προχωρούν σε μειώσεις τιμών προκειμένου να πουλήσουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε δημοφιλείς περιοχές της Αττικής όπως το Χαλάνδρι και το Μαρούσι οι τιμές από 3.400 ευρω/τμ έχουν υποχωρήσει  στα 3.000 εύρω ανά τμ.  Οι ίδιες μειώσεις παρατηρούνται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος όπως για παράδειγμα στην Βόρειο Ελλάδα και στην Κρήτη.

Οι επιλογές που έχει ο υποψήφιος επενδύτης είναι στην ουσία οι εξής:

-  Διαμέρισμα έως 100-110 τ.μ.:

Από το 2000 μέχρι και τα μέσα περίπου του 2006 η αγορά των ενοικίων των κατοικιών έτρεχε με δύο ταχύτητες. Από τη μία πλευρά τα ενοίκια των μικρών διαμερισμάτων ανέβαιναν συνεχώς και από την άλλη τα ενοίκια των μεγάλων διαμερισμάτων (άνω των 200 τμ.) αρχικά και των μεσαίων κατοικιών (130-200 τμ μεταγενέστερα, κατέγραφαν μία ελαφρώς πτωτική πορεία σε απόλυτες τιμές.

Επίσης, ενώ οι τιμές πώλησης ανέβαιναν μέχρι και τα τέλη του 2005 με ραγδαίο ρυθμό, τα ενοίκια ειδικά σε μεσαία και μεγάλα σπίτια δεν ακολουθούσαν αντίστοιχη πορεία. Αυτός ο συνδυασμός οδήγησε τις αποδόσεις από εισοδήματα των μεγάλων και μεσαίων κατοικιών από το 5% το έτος 2000 στο 3,5% το 2007, με αποτέλεσμα οι κατοικίες αυτές να καταστούν ακατάλληλες ως επενδυτικό προϊόν.

Στον αντίποδα, η αυξητική τάση των ενοικίων των μικρών διαμερισμάτων έως 100 -110 τετραγωνικών, διατήρησε το ποσοστό απόδοσής τους στο 5% και σε ορισμένες περιπτώσεις το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 6% στα τέλη του περασμένου έτους, καθιστώντας την κατηγορία αυτή των ακινήτων ως την καλύτερη επενδυτική επιλογή.

- Θέσεις στάθμευσης:

Tον τελευταίο καιρό διαπιστώνεται ανοδική τάση ως προς τη ζήτηση θέσεων στάθμευσης όχι μόνο για προσωπική χρήση αλλά και με σκοπό την ενοικίαση τους. Το πλεονέκτημα της νέας επενδυτικής πρότασης είναι ότι μπορεί και απευθύνεται και στα μικρά βαλάντια.

Στην περίπτωση αυτή, οι αποδόσεις είναι εξασφαλισμένες και ουσιαστικά κυμαίνονται στο  6% με  6,5%.  Κτηματομεσίτες αναφέρουν ότι στις πλέον πυκνοκατοικημένες περιοχές πέριξ του κέντρου της Αθήνας (Αμπελόκηποι, Κυψέλη ,Παγκράτι, Πατήσια, Κολωνάκι) οι αποδόσεις μπορεί να γίνουν και ιδιαίτερα ελκυστικές και να φτάσουν έως και το 10% της αξίας.

Οι τιμές στις πυκνοκατοικημένες περιοχές των αστικών κέντρων κατά μέσο όρο κυμαίνονται στα 12.000 έως και 15.000 ευρώ και αφορά περιοχές όπως Aμπελόκηποι, Kαλλιθέα, Kυψέλη ενώ στις πολύ ακριβές περιοχές όπως για παράδειγμα το κέντρο της Αθήνας οι τιμές  αγοράς μίας θέσης πάρκινγκ μπορεί να φτάσουν έως και 50.000 ευρώ.