Η πιθανότητα μιας ύφεσης στην οικονομία των ΗΠΑ και μιας επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας έχει ενσωματωθεί σε σημαντικό βαθμό στις μετοχικές αποτιμήσεις, κάτι που αντανακλάται στην απότομη πτώση των μετοχικών αγορών κατά τις πρώτες εβδομάδες του 2008, εκτιμά η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank EFG.

Ωστόσο, εκτιμάται ότι κάποιες επιλεκτικές τοποθετήσεις έχουν σημαντικές πιθανότητες να προσφέρουν θετικές αποδόσεις στους επενδυτές:

(α) Αμυντικές θέσεις long-short σε μετοχές υψηλής έναντι χαμηλής κεφαλαιοποίησης και αμυντικές θέσεις long-short σε μετοχές ανάπτυξης έναντι μετοχών αξίας: Όπως και σε προηγούμενες περιόδους οικονομικής επιβράδυνσης οι μετοχές υψηλής κεφαλαιοποίησης υπεραποδίδουν των μετοχών μικρής κεφαλαιοποίησης και οι μετοχές ανάπτυξης υπεραποδίσουν των μετοχών αξίας. Για το λόγο αυτό, τον Μάιο του 2007 είχαμε προτείνει αμυντικές θέσεις long-short σε μετοχές υψηλής έναντι χαμηλής κεφαλαιοποίησης και τον Σεπτέμβριο του 2007 προτείναμε αμυντικές θέσεις long-short σε μετοχές ανάπτυξης έναντι μετοχών αξίας (Global Economic & Market Outlook May and September 2007). Οι θέσεις αυτές (US large growth-small value) είχαν απόδοση 15% από το Μαίο του 2007 (6.8% από το Σεπτέμβριο του 2007) καθώς η διόρθωση στις τιμές των μικρών εταιριών αξίας ήταν μεγαλύτερη από τη διόρθωση στις τιμές των μεγάλων εταιριών ανάπτυξης. Θεωρούμε ότι η διατήρηση τέτοιων θέσεων μπορεί να προσφέρει ακόμη θετικές αποδόσεις καθώς η οικονομική επιβράδυνση πλήττει περισσότερο τις μετοχές αξίας και τις μετοχές μικρής κεφαλαιοποίησης.

(β) Αποφυγή κυκλικών κλάδων: Όσον αφορά τους επιχειρηματικούς κλάδους, η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι οι πλέον ανθεκτικοί κλάδοι κατά τις τέσσερις τελευταίες υφέσεις ήταν αυτοί των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, ενέργειας, τηλεπικοινωνιών και υγείας. Επίσης οι κλάδοι οι οποίοι έχουν ανακάμψει νωρίτερα κατά τις τελευταίες τέσσερις υφέσεις είναι ο χρηματοοικονομικός κλάδος και ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι οι μετοχές του χρηματοοικονομικού κλάδου έχουν πιεστεί περισσότερο από τις υπόλοιπες στην τρέχουσα συγκυρία, αφού τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βρέθηκαν στο επίκεντρο της πιστωτικής κρίσης, δεν αποκλείεται να είναι και αυτή τη φορά οι πρώτες μετοχές που θα ανακάμψουν.

(γ) Θέσεις αγοράς σε εμπορεύματα (χρυσός και αγροτικά προϊόντα): Τα πολύτιμα μέταλλα και τα αγροτικά προϊόντα έχουν σημαντικές πιθανότητες να προσφέρουν θετικές αποδόσεις μέσα στο 2008 ακόμα και αν επιδεινωθεί περαιτέρω το μακροοικονομικό περιβάλλον. Τα υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας, η πτωτική πορεία του δολαρίου και οι πρόσφατες ανοδικές τάσεις του πληθωρισμού αναμένεται να ωθήσουν ακόμα υψηλότερα τις τιμές του χρυσού, ενώ το ελλειμματικό ισοζύγιο προσφοράς/ζήτησης το οποίο έχει διαμορφωθεί σε πολλές αγορές αγροτικών προϊόντων αναμένεται να ασκήσει ανοδική πίεση στις τιμές.

Επισημαίνεται ακόμη ότι η αυξημένη αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει το τρέχον οικονομικό περιβάλλον καθιστά οποιαδήποτε πρόβλεψη για την πορεία των χρηματιστηρίων εξαιρετικά επισφαλή. Ο ιδιαίτερα υψηλός βαθμός αβεβαιότητας τροφοδοτείται από παράγοντες αστάθειας, όπως η πιστωτική κρίση, η κρίση στην αγορά ακινήτων και το “ράλι” στις τιμές των εμπορευμάτων, καθώς δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο σε ποιο βαθμό θα επηρεάσουν την οικονομία. Η διάψευση ή επαλήθευση του σεναρίου για ήπια ύφεση στην οικονομία των ΗΠΑ και επιβράδυνση στην παγκόσμια οικονομία θα διαμορφώσει κατά πάσα πιθανότητα και την περαιτέρω πορεία των αγορών, οι οποίες εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να χαρακτηρίζονται από υψηλή μεταβλητότητα κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, καθώς οι διακυμάνσεις θα είναι έντονες τόσο σε ανοδική όσο και σε καθοδική κατεύθυνση.

Η αντίθετη πορεία των χρηματιστηρίων και της αγοράς κυβερνητικών ομολόγων κατά το τελευταίο εξάμηνο είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο παρατηρείται συστηματικά σε περιόδους αυξημένης οικονομικής αβεβαιότητας και ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης της οικονομίας. Η σχετική τιμή μεταξύ μετοχών και ομολόγων παρουσιάζει μια αξιοπρόσεκτη επαναληπτικότητα κατά τα τελευταία 30 χρόνια. Συγκεκριμένα, σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης οι τιμές των μετοχών αυξάνονται με ταχύτερους ρυθμούς από τις τιμές των ομολόγων, με αποτέλεσμα η σχετική τιμή τους να αυξάνει σημαντικά. Αντίθετα, σε περιόδους οικονομικής επιβράδυνσης ή ύφεσης η σχετική τιμή μειώνεται απότομα και προσεγγίζει ένα μακροχρόνιο επίπεδο ισορροπίας. Κατά την τελευταία ανοδική αγορά, η οποία ξεκίνησε το Μάρτιο του 2003, οι μετοχές είχαν υπεραποδόσει των ομολόγων κατά 53% περίπου μέχρι το Μάιο του 2007. Έκτοτε, η σχετική τιμή μετοχών έναντι ομολόγων έχει μειωθεί κατά 22%, αφού ο S&P έχει υποχωρήσει κατά 10% και ο ομολογιακός δείκτης έχει αυξηθεί κατά 12%.

Στην τρέχουσα συγκυρία αυξημένης αβεβαιότητας και υψηλής μεταβλητότητας, ενδείκνυται για τους επενδυτές να διακρατούν αυξημένα επίπεδα ρευστότητας.

Τη μελέτη με ημερομηνία 6 Μαρτίου 2008 υπογράφουν ο Σύμβουλος Οικονομικών Μελετών της Eurobank EFG και καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, κ. Δημήτρης Μαλλιαρόπουλος και ο Οικονομικός Αναλυτής της Eurobank EFG και υποψήφιος Διδάκτορας στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, κ. Κωνσταντίνος Λαμπρινουδάκης.