Του Απόστολου Σκουμπούρη

Την εκ βάθρων μετάλλαξή του πληρώνει το ελληνικό χρηματιστήριο πλέον, η οποία συντελέστηκε με σειρά γεγονότων, πρωτοβουλιών αλλά και αμελειών απ’ όλους όσους έχουν θέσεις ισχύος τα τελευταία χρόνια, καθώς και από τους ιδιοκτήτες εισηγμένων. Το κυριότερο είναι ότι παραμελήθηκε έως και «χλευάστηκε» ως ύπαρξη και ως οντότητα ο απλός, ιδιώτης μικροεπενδυτής. 

Η νέα τάξη πραγμάτων που επιβάλει η καθιέρωση της παγκοσμιοποίησης, οδήγησε τόσο τη διοίκηση της ΕΧΑΕ όσο και την πλειονότητα των εισηγμένων στη διαφήμιση της... πραμάτειάς τους στο διεθνές στερέωμα, εκεί που υπάρχουν τα ισχυρά κεφάλαια, τα οποία και δύνανται να κάνουν τη διαφορά. 

Η ΕΧΑΕ, ως ιδιωτική πλέον εταιρεία, δεν λειτουργεί ως κοινωφελές ίδρυμα, αλλά εισηγμένη η ίδια στο Χ.Α. και λογοδοτούσα στους μετόχους της, έχει ως απόλυτο στόχο την αύξηση των τζίρων και των κερδών της. Το έχει επιτύχει με πολύ αποτελεσματικό τρόπο αυτό, ενώ σ’ αυτή τη διαδικασία συνετέλεσε και το ευνοϊκό κλίμα της τελευταίας 5ετίας διεθνώς. 

Η αύξηση του τζίρου και των κερδών της ΕΧΑΕ δεν έρχεται με την αριθμητική υπεροπλία σε επενδυτές – κωδικούς, αλλά και την «ποιοτική» διαφορά, δηλαδή το οικονομικό εκτόπισμα των ενασχολούμενων... Καλύτερα δηλαδή 10 επενδυτές με χαρτοφυλάκιο 1 εκατ. ευρώ έκαστος, παρά εκατό επενδυτές με 3.000 ευρώ διαθέσιμα. Τόσο απλό. 

Παρέλαση στα επενδυτικά «γκαλά»

Στο ίδιο μήκος κύματος και σε παρόμοια... εξωστρεφή κουλτούρα κινήθηκαν και οι εισηγμένες, που έψαξαν σε διεθνές επίπεδο να βρουν ισχυρούς μετόχους – partners, αναζητώντας τα ισχυρά κεφάλαια που κάνουν τη διαφορά όπως είπαμε. Έτσι, επιδόθηκαν σε παρουσιάσεις και διεθνείς παρελάσεις από τα διάφορα επενδυτικά «γκαλά», με πολύ επιτυχημένα στις περισσότερες των περιπτώσεων αποτελέσματα. Και καλώς βεβαίως έπραξαν. Σ’ ένα εντελώς διεθνοποιημένο περιβάλλον και με τόσο ισχυρή διείσδυση στο εξωτερικό και κυρίως στα Βαλκάνια, η εξωστρέφεια σ’ όλα τα επίπεδα είναι ωφέλιμη και εποικοδομητική. Άλλωστε, ο πολιτισμός και η διεύρυνση των οριζόντων ουδέποτε έβλαψαν κανέναν. 

Στον αντίποδα, όμως, ελάχιστες είναι οι αναλόγου κύρους, οργάνωσης και φροντίδας παρουσιάσεις σε εγχώριο επίπεδο, τόσο από την ΕΧΑΕ όσο και από τις εισηγμένες. Έτσι, συντελέστηκε η παραμέληση της εγχώριας επενδυτικής κοινότητας, του λεγόμενου retail. Εδικά στην επαρχία, ανύπαρκτες είναι οι πρωτοβουλίες διαφήμισης, ενημέρωσης και (έστω απλής) γνωστοποίησης των τεκταινομένων στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά. Η ΕΧΑΕ «βολεύτηκε» με τα τεράστια κεφάλαια των διεθνών επενδυτικών οίκων που κάνουν και τους υψηλότερους τζίρους στο Χ.Α., που συντάσσουν τις εκθέσεις, που προμοτάρουν τα προϊόντα. 

Η ποινικοποίηση του Χ.Α. – ελιτίστικο «γκέτο»

Ειδικά μετά τα "τριτοκοσμικά" φαινόμενα του ’99, η ελληνική κοινωνία –σε διευρυμένο επίπεδο– εξακολουθεί να θεωρεί σχεδόν... ύβρη το Χρηματιστήριο, η αγοραπωλησία μετοχών εξακολουθεί μια ποινικοποιημένη διαδικασία στη συνείδηση ενός σεβαστού αριθμού πολιτών. Το εχθρικό και αφιλόξενο εν πολλοίς κλίμα για τους επενδυτές, έχει διαμορφωθεί από διάφορους παράγοντες εδώ και καιρό. Μέχρι και το... λεξιλόγιο μεταλλάχτηκε. Οι παρουσιάσεις έγιναν... road show (λέξεις κι αυτές), η διάθεση πακέτων λέγεται πλέον placement (sic) κ.ο.κ.

Με λίγα λόγια το Xρηματιστήριο Αθηνών μεταλλάχτηκε σε ένα ελιτίστικο γκέτο μιας εξεζητημένης και (πάντως) μυημένης ολιγαρχίας του εγχώριου αλλά και του ευρωπαϊκού jet set, εκτοπίζοντας τους απλούς ιδιώτες επενδυτές, τους κωδικούς των 3.000, 5.000 ή 10.000 ευρώ. Αυτοί όμως οι κωδικοί είναι –ή τουλάχιστον ήταν– η μαγιά στις χρηματιστηριακές αγορές, η κινητήριος δύναμη και το... όπιο της όλης διαδικασίας εδώ και 130 χρόνια περίπου. 

Οι κάνουλες ρευστότητας 

Ένα άλλο πρόβλημα που έχει συμβάλει καταλυτικά στην αφαίμαξη και στην ολική μετατόπιση των προτεραιοτήτων όλης της αγοράς, είναι οι υπερεξουσίες που (στην ουσία) απολαμβάνουν τα ισχυρά διεθνή χαρτοφυλάκια και οι ξένοι αυξημένου κύρους οίκοι. Μέσω εκθέσεων – παρεμβάσεων, ελέγχουν όλες τις κάνουλες ρευστότητας, επιβάλλοντας στην ουσία τη δική τους «πραγματικότητα», οδηγώντας την αγορά να «λατρέψει» τη δική τους αλήθεια. Το ακριβό γίνεται πολύ εύκολα και με λογικοφανή τρόπο ακριβότερο, ενώ το κραυγαλέα φθηνό, εξακολουθεί να υποσιτίζεται, στην άκρη του δωματίου. Πλέον, όλη η ρευστότητα και τα κυκλοφορούντα κεφάλαια έχουν κατευθυνθεί και σχεδόν «κλειδωθεί» εν μέσω ενός ανακυκλούμενου σκηνικού περίπου 30 –40 μετοχών που αποτελούν το target group των ισχυρών διεθνών χαρτοφυλακίων, ενώ το υπόλοιπο τμήμα της αγοράς υποσιτίζεται.

Από την άλλη πλευρά, τα παλαιά –ελληνικής κοπής– λόμπι που σκανδάλισαν πολλές φορές στο παρελθόν την επενδυτική κοινότητα έχουν καταποντιστεί, όπως έχει καταποντιστεί όλη η μικρή – ασχέτως ποιότητας - κεφαλαιοποίηση. Εκείνα τα λόμπι έχουν αντικατασταθεί από τους ξένους οίκους που διαφεντεύουν ολόκληρη την υψηλή κεφαλαιοποίηση, ενώ η απαξίωση των μετοχών που δεν ανήκουν στα projects των ισχυρών της διεθνούς του... καπιταλισμού, πλέον είναι παροιμιώδης. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει απονευρώσει και στην ουσία αποψιλώσει την ελληνική αγορά από τους εγχώριους επενδυτές, θεσμικούς ή ιδιώτες...