Της Ελευθερίας Κούρταλη

Ο κύκλος της κρίσης κλείνει επίσημα και για το Χρηματιστήριο Αθηνών καθώς πλέον, και για πρώτη φορά από το 2013-2015 όταν και είχε υποβαθμιστεί από όλους τους οίκους στις αναδυόμενες αγορές, επιστρέφει στο γκρουπ των "μεγάλων" και στην κατηγορία των ανεπτυγμένων αγορών. Όπως αναμενόταν, έστω και αν κάποιοι κρατούσαν μικρό καλάθι, ο οίκος FTSE Russell έδωσε το "πράσινο φως" και κατηγοριοποιεί το Χ.Α ως developed market, με ισχύ στις 21 Σεπτεμβρίου του 2026. Σημειώνεται πως, σύμφωνα με τον κανονισμό του οίκου, μεσολαβεί πάντα ένα διάστημα έξι μηνών μίνιμουμ για τη διαδικασία μετάταξης, με τα μέλη του παρόχου να επιλέγουν τον Σεπτέμβριο του επόμενου έτους.

Το πλήρες όφελος της αναβάθμισης θα φανεί συνεπώς σε βάθος χρόνου, και κυρίως όταν ακολουθήσουν ανάλογες κινήσεις και από τους υπόλοιπους παρόχους δεικτών  (Stoxx τον Απρίλιο του 2026, S&P Σεπέμβριος του 2026 και MSCI πολύ αργότερα καθώς ακόμα δεν έχει βάλει το Χ.Α σε watch list για αναβάθμιση). Σε ένα χρόνο από τώρα πάντως, (σχεδόν) όλοι οι πάροχοι θα έχουν ανεβάσει κατηγορία το Χ.Α. Έως τότε, η ελληνική αγορά θα είναι με το ένα πόδι στις αναδυόμενες και με το άλλο στις ανεπτυγμένες. Ωστόσο η αρχή έγινε, θέτοντας τις ελληνικές μετοχές στο επενδυτικό ραντάρ νέων κεφαλαίων πέραν εκείνων των παθητικών funds για τα οποία οι απόψεις διχάζονται.

Σημειώνεται πως ο FTSE Russell είχε εντάξει το Χ.Α σε λίστα παρακολούθησης για αναβάθμιση από τον Οκτώβριο του 2024, ενώ τον Απρίλιο του 2025, κατά την ενδιάμεση αξιολόγησή του, είχε κρατήσει "στάση αναμονής". Ο λόγος ήταν να αφομοιωθεί, όπως είχε διαμηνύσει, η αναβάθμιση της Ελλάδας από την Moody’s σε επενδυτική βαθμίδα η οποία είχε μόλις συμβεί, ενώ ήδη πληρούσε τα 22 κριτήρια ποιότητας καθώς και τα όρια μεγέθους και εμπορευσιμότητας που έχει θέσει ο οίκος. Πλέον, "περνά" όλα τα κριτήρια:

Αν και το debate σχετικά με το αν θα νικήσουν οι εκροές των funds που επενδύουν στις αναδυόμενες αγορές τα οποία και θα υποχωρήσουν, ή οι εισροές εκείνων που παρακολουθούν τις ανεπτυγμένες αγορές, καλά κρατεί, η ψήφος εμπιστοσύνης του FTSE Russell στην ελληνική αγορά είναι αδιαμφισβήτητη. Επιβεβαιώσει την πρόοδο που έχει συντελεστεί στα κρίσιμα μεγέθη τόσο της αγοράς, όσο και των ελληνικών εισηγμένων. Το κύρος του Χ.Α ενισχύεται, αποκτά ένα νέο αέρα "ασφάλειας" (οι emerging markets τείνουν να είναι high risk), ενώ ανοίγει ένα κοινό μεγάλων και ποιοτικών επενδυτών. Άλλωστε, η σημαντική αύξηση της συναλλακτικής δραστηριότητας που παρατηρείται το 2025, σε σημαντικό βαθμό συνδέεται και με την προσδοκία αναβάθμισης.

Η αναβάθμιση ήρθε επίσης τη στιγμή που το Χ.Α βρίσκεται ήδη στην "επικαιρότητα" λόγω και της δημόσιας πρότασης του Euronext η οποία τρέχει από της Δευτέρα, βάζοντας έτσι την Ελλάδα ακόμα πιο έντονα στο κάδρο της επενδυτικής κοινότητας. 

Πάντως, αξίζει να σημειώσουμε πως η σημερινή προγραμματισμένη ετυμηγορία είχε επαναφέρει στο προσκήνιο τους προβληματισμούς των οίκων για τις επιπτώσεις στην ελληνική αγορά. 

Η JP Morgan, η οποία εδώ και ένα πολύ μεγάλο διάστημα τηρεί overweight στάση στις ελληνικές μετοχές (και μένει να φανεί τι θα κάνει έπειτα από τη σημερινή απόφαση του FTSE Russell) επανειλημμένα έχει επισημάνει ότι αναβάθμιση του Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές δεν είναι θετική για τις προοπτικές της αγοράς η οποία έχει πολλά να χάσει από αυτή την μετάταξη καθώς θα σημειωθούν εκροές αλλά, κυρίως, πολλές ελληνικές μετοχές θα χάσουν την "ηγετική" τους θέση και την προσοχή των επενδυτών. Οι αποτιμήσεις των ελληνικών μετοχών και ειδικά των τραπεζών, όπως είχε σημειώσει, συγκρίνονται ευνοϊκά σε σχέση με αυτές άλλων αναδυόμενων αγορών. Αλλάζοντας ωστόσο πίστα η Ελλάδα οι αποτιμήσεις των ελληνικών τραπεζών, για παράδειγμα, δεν θα θεωρούνται ελκυστικές σε σχέση με αυτές των ευρωπαϊκών καθώς το discount που υπήρχε έχει πλέον κλείσει. 

Την περασμένη εβδομάδα και η HSBC έθεσε τους δικούς της προβληματισμούς. Όπως σημείωσε, η Ελλάδα παραμένει στη λίστα παρακολούθησης του FTSE Russell για αναταξινόμηση σε καθεστώς "ανεπτυγμένης αγοράς", με την πιθανή απόφαση στις 7 Οκτωβρίου να εξαρτάται από τις βελτιώσεις στην κλίμακα της αγοράς. Η MSCI αποφάσισε να μην αναβαθμίσει την Ελλάδα σε καθεστώς ανεπτυγμένης αγοράς στην ετήσια αξιολόγηση κατάταξης χωρών τον Ιούνιο, κυρίως λόγω των απαιτήσεων μεγέθους και διαρκούς ρευστότητας. Ωστόσο, η MSCI υπέδειξε ότι αυτές οι απαιτήσεις μπορεί να είναι ελαφρώς άδικες, καθώς αντιμετωπίζει τις ευρωπαϊκές χώρες στον δείκτη Αναπτυγμένων Αγορών ως ενιαία οντότητα. Κατά την HSBC η προτεινόμενη εξαγορά του Χ.Α από την Euronext θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στη βελτίωση της ολοκλήρωσης και της ρευστότητας. 

Ενώ μια αναβάθμιση θα σηματοδοτούσε κύρος και θα μπορούσε να υποστηρίξει ένα re-rating των ελληνικών μετοχών, παρουσιάζει επίσης κινδύνους, όπως σημείωσε η βρετανική τράπεζα. Οι ελληνικές μετοχές θα αντιπροσώπευαν ένα πολύ μικρότερο ποσοστό των δεικτών ανεπτυγμένων αγορών, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να παραβλέπουν την αγορά και να μειώνουν τη ρευστότητα, ειδικά καθώς περισσότερες εταιρείες θα μπορούσαν να αναταξινομηθούν ως μικρής κεφαλαιοποίησης εντός ενός σύμπαντος ανεπτυγμένων αγορών. Εντωμεταξύ, όπως πρόσθεσε, τα funds των αναδυόμενων αγορών ενδέχεται να θέλουν σταθερά να μειώσουν την έκθεσή τους στην Ελλάδα εάν αυτή δεν εμπίπτει πλέον στην κατηγορία των emerging markets: ενώ το 60% των funds των αναδυόμενων αγορών έχουν έκθεση στην Ελλάδα, μόνο το 7% των παγκόσμιων funds έχουν.