Της Ελευθερίας Κούρταλη

Το τελευταίο τρίμηνο του έτους συνήθως αποτελεί ένα διάστημα περισυλλογής, κλεισίματος των βιβλίων και χάραξης στρατηγικής για τον νέο χρόνο για τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, δηλαδή είναι μια περίοδος κατά την οποία οι επενδυτές κινούνται με περισσότερη ασφάλεια και κατοχυρώνουν κερδοφόρες θέσεις. Έπειτα, λοιπόν, από ένα ισχυρό ράλι που έχουν καταγράψει οι αγορές σε πολλά σημεία του επενδυτικού χάρτη θα ήταν λογικό αυτή η στρατηγική να τηρηθεί, ειδικά φέτος. Οι διεθνείς οίκοι ωστόσο, αν και αναγνωρίζουν ότι οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί –ενώ κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ένα απρόοπτο σοκ (ο Οκτώβριος είναι άλλωστε ο μήνας φόβου για τις αγορές, καθώς είναι ο μήνας των ιστορικών κραχ)–, εκτιμούν πως το φετινό τέταρτο τρίμηνο, παρά τις αβεβαιότητες, προσφέρει και σημαντικές ευκαιρίες. 

Σε αυτό το πλαίσιο, το Χρηματιστήριο Αθηνών, το οποίο τον Σεπτέμβριο "κατέβασε" αρκετά τους ρυθμούς του, αδυνατώντας να προσεγγίσει τα υψηλά 15ετίας του Αυγούστου, έχει πιθανότητες να ξαναβρεί τον... παλιό του εαυτό – αυτόν του πρώτου οκταμήνου, οπότε και είχε ανακηρυχθεί πρωταθλητής των αποδόσεων διεθνώς. 

Οι τράπεζες και το κρίσιμο τεστ της αγοράς

Κλειδί για την πορεία του Χ.Α. είναι, φυσικά, οι τραπεζικές μετοχές, οι οποίες τις τελευταίες ημέρες έδειξαν σημάδια ανάκτησης του ισχυρού τους momentum, βοηθώντας την αγορά να ξεφύγει κάπως από τη συσσώρευση που τη χαρακτήρισε το μεγαλύτερο μέρος του τελευταίου μήνα. Στα τέλη του επόμενου μήνα οι τράπεζες ξεκινούν να δημοσιεύουν αποτελέσματα εννεαμήνου και θα βρεθούν, έτσι, και πάλι στο επίκεντρο, δίνοντας νέα "καύσιμα" στην αγορά. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, στις 30 Οκτωβρίου ανακοινώνει η Eurobank, στις 31 Οκτωβρίου η Πειραιώς, στις 6 Νοεμβρίου η Εθνική Τράπεζα και στις 7 Νοεμβρίου η Alpha Bank. 

Όπως σημείωσε και η BofA, οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να έχουν περιθώρια ανάκαμψης. Αυτό διαπίστωσε κατά το πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσε στο Λονδίνο, όπου οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών έδωσαν τα εξής τρία βασικά μηνύματα: 1) οι τάσεις ανάπτυξης των κερδών είναι ισχυρές, 2) τα payouts, που επιβεβαιώθηκαν ότι θα κινηθούν στο 50%-60% το 2025, είναι πιθανό να αυξηθούν στο μέλλον και 3) η Ελλάδα έχει ακόμη περιθώριο ανάκαμψης – μέχρι στιγμής έχει ανακτήσει μόνο το 1/3 της χαμένης αξίας μετοχικού κεφαλαίου ύψους 100 δισ. ευρώ.

Η BofA πρόσφατα αναβάθμισε τις τιμές-στόχους για τις ελληνικές τράπεζες, προβλέποντας τέλος των πιέσεων στα καθαρά έσοδα από τόκους αυτό ή το επόμενο τρίμηνο και στη συνέχεια αύξηση, ενώ εστίασε και στο μέτωπο των συγχωνεύσεων και εξαγορών. Για τη Eurobank η τιμή-στόχος τέθηκε στα 4,45 ευρώ από 4,36 ευρώ πριν, για την Alpha Bank στα 3,89 ευρώ από 3,59 ευρώ πριν, για την Τράπεζα Πειραιώς στα 7,78 ευρώ από 6,88 ευρώ πριν και για την Εθνική Τράπεζα στα 12,81 ευρώ από 12,11 ευρώ πριν. 

Παράλληλα, η ολοκλήρωση των ανακοινώσεων αποτελεσμάτων εξάμηνου των εισηγμένων τις επόμενες ημέρες είναι επίσης ικανή να δώσει νέες αφορμές για τοποθετήσεις, με εγχώριους αναλυτές να εκτιμούν πως και η φετινή χρήση μπορεί να ξεχωρίσει, πλησιάζοντας τα ρεκόρ της προηγούμενης. Και, πολύ σημαντικό, το τελευταίο τρίμηνο μπορεί να είναι αυτό που θα φέρει στο Χ.Α. την πρώτη αναβάθμισή του στις ανεπτυγμένες αγορές. 

Επίσης, παράγοντες της αγοράς θεωρούν πως το τελευταίο τρίμηνο αναμένεται να είναι "γεμάτο" από νέες επιχειρηματικές ειδήσεις και deals –εντός και εκτός Χ.Α.–, γεγονός που θα κρατήσει ζεστό το ενδιαφέρον των επενδυτών που παρακολουθούν την Ελλάδα.

Αυτό που πρέπει πάντως να ληφθεί υπόψη είναι πως ενδεχομένως να σημειωθούν πιέσεις, λόγω και της σημαντικής ρευστότητας που θα χρειαστούν οι επενδυτές στο Χ.Α. αυτό το διάστημα, κάτι που θα αποτελέσει ένα σημαντικό τεστ για την αγορά. Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, η τρέχουσα περίοδος χαρακτηρίζεται από απαιτητικές κεφαλαιακές δράσεις υψηλής έντασης, ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, που ενδεχομένως θα δοκιμάσουν τις αντοχές ρευστότητας της αγοράς, καθώς αναμένεται να επιταχυνθούν μέσα στον Οκτώβριο, με συνδυασμό προσφορών μετοχικών και ομολογιακών εκδόσεων. Έπειτα από την επιτυχή ολοκλήρωση της ομολογιακής έκδοσης της ΓΕΚ Τέρνα, θα ακολουθήσουν και άλλες, πιθανότατα από Aktor, Lamda Development, ενώ η αγορά δεν αποκλείει και κάποια κίνηση από τη ΔΕΗ. Παρά το ότι φέτος οι συναλλαγές στο Χ.Α. έχουν βελτιωθεί σε σχέση με πέρυσι κατά 50%, ο βαθμός δυσκολίας είναι υψηλός δεδομένης της χρονικής εγγύτητας των εν εξελίξει εγχειρημάτων.

Προσδοκίες για ένα year-end rally 

Ο Γενικός Δείκτης φαίνεται πως ολοκλήρωσε τη σεπτεμβριανή συσσώρευσή του και προσπέρασε πάλι τις 2.035 μονάδες, κινούμενος προς αναμετρήσεις με υψηλότερα όρια, οδηγούμενος από τον τραπεζικό κλάδο, η συμβολή του οποίου συνιστά "εκ των ων ουκ άνευ" προϋπόθεση για να κλείσει με ανοδική επίδοση ακόμα ένας μήνας, ο 11ος κατά σειρά, όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Τζάνας, σύμβουλος διοίκησης της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ. Εάν το εξωτερικό περιβάλλον δεν επιδεινωθεί, το Ελληνικό Χρηματιστήριο μπορεί σε κοντινό χρόνο να κινηθεί πάλι προς το υψηλό έτους των 2.135 μονάδων που καταγράφηκε στις αρχές Αυγούστου, εκτιμά ο αναλυτής.

Στο εξωτερικό οι αγορές συνεχίζουν να κινούνται με ανθεκτικότητα, προσπερνώντας τα ανοιχτά γεωπολιτικά ζητήματα, όπως τον πόλεμο στη Γάζα και την Ουκρανία αλλά και τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου ευρωπαϊκών χωρών από τη Ρωσία που οδηγούν σε νατοϊκές απαντήσεις. Εγχωρίως τα μηνύματα παραμένουν θετικά, τονίζει ο κ. Τζάνας. Η ΤτΕ βλέπει φετινό ρυθμό μεγέθυνσης στο 2,2% και υποχώρηση του χρέους/ΑΕΠ κάτω από το 150%, με τον λόγο να πιθανολογείται ότι θα διαμορφωθεί περί το 100% όχι νωρίτερα από το 2030, ενώ η ψήφος εμπιστοσύνης των διεθνών κεφαλαίων συνεχίζεται, τονίζει ο αναλυτής. Οκτώ ελληνικοί τίτλοι (Coca-Cola, Titan, Τράπεζα Κύπρου, Eurobank, ΔΑΑ, ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, Aktor και Πετρόπουλος) περιλήφθηκαν στους δείκτες FTSE Russell και Stoxx τις προηγούμενες ημέρες, ενώ η Metlen επίσης εισήλθε στον δείκτη FTSE 100. Επιπλέον, προσθέτει ο κ. Τζάνας, ο οίκος FTSE Russell πιθανολογείται ότι θα ανακοινώσει την αναβάθμιση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου σε ανεπτυγμένη αγορά στις 7/10.

Όπως σχολιάζει και ο Πέτρος Στεριώτης, μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Τεχνικών Αναλυτών, ο Γενικός Δείκτης συνεχίζει να κοιτάζει από "απόσταση" τη στήριξη των 2.000 μονάδων, αν και τα "μαγνητικά φαινόμενα" προς το εν λόγω επίπεδο δεν θα εκλείψουν στο υπόλοιπο του έτους. Όπως εκτιμά ο αναλυτής, είναι πιθανό το Χ.Α. να πετύχει θετικό πρόσημο για 11ο σερί μήνα – οι λίγες εναπομείνασες συνεδριάσεις του μήνα θα δώσουν όλες τις απαντήσεις.

Πλέον το ζήτημα είναι αν το εντυπωσιακό momentum εταιρικής κερδοφορίας και οι κυοφορούμενες εγχώριες επιχειρηματικές εξελίξεις αρκούν ώστε να υποστηρίξουν ή και να αυξήσουν τα P/E του 2026. Υπέρ της Λεωφόρου Αθηνών είναι το ότι σημαντικά τμήματα της αγοράς διαπραγματεύονται σε discount έναντι των ομοειδών ευρωπαϊκών. Σε κάθε περίπτωση, τονίζει ο αναλυτής, τα αλλεπάλληλα τρίμηνα βελτίωσης των ισολογισμών έχουν δημιουργήσει αισιοδοξία στις διοικήσεις των εισηγμένων, αλλά και "μαξιλαράκια ασφαλείας" για τη συνέχεια. Και όλα αυτά με τις προσδοκίες για ένα year-end rally αλλά και για νέες αναβαθμίσεις να βελτιώνουν τις προοπτικές.

Το σήμα της Fed και οι διεθνείς αγορές

Ο επικεφαλής της Fed, Τζερόμ Πάουελ, τόνισε σε ομιλία του την περασμένη εβδομάδα ότι η Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται σε δύσκολη θέση, έχοντας να αντιμετωπίσει από τη μία την αδύναμη αγορά εργασίας και από την άλλη τον κίνδυνο υψηλότερου πληθωρισμού. Όπως πρόσθεσε, προς το παρόν τα επιτόκια βρίσκονται σε καλή θέση για να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε από τις δύο απειλές, υποδηλώνοντας ότι δεν υπάρχει επείγουσα ανάγκη για δραστική μείωση των επιτοκίων, κάτι που "βάρυνε" το κλίμα στα διεθνή ταμπλό, επηρεάζοντας σαφώς και το Χ.Α.

Οι αναλυτές, ωστόσο, θεωρούν ότι, παρά τις παρατηρήσεις Πάουελ, ο κύκλος χαλάρωσης της Fed είναι γενικά υποστηρικτικός για τις μετοχές.

Όπως σημειώνει η UBS, μετά την αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο, η επόμενη απόφαση της Fed έχει οριστεί για τις 29 Οκτωβρίου. Η τιμολόγηση της αγοράς και το σημείο dot plot της Fed υποδηλώνουν ότι είναι πιθανή ακόμα μία μείωση κατά 25 μ.β., αν και οι απόψεις μεταξύ άλλων υπευθύνων χάραξης πολιτικής της Fed παραμένουν διχασμένες. Η αντιπρόεδρος, Michelle Bowman, ζήτησε την περασμένη εβδομάδα αποφασιστικές μειώσεις των επιτοκίων για να στηριχθεί μια εύθραυστη αγορά εργασίας, ενώ οι περιφερειακοί πρόεδροι της Fed προέτρεψαν για προσοχή, με τον Austan Goolsbee του Σικάγου να προειδοποιεί ότι ο πληθωρισμός παραμένει σχεδόν μία ποσοστιαία μονάδα πάνω από τον στόχο.

"Ενώ η Fed μπορεί να αντιμετωπίσει μια προσεκτική ισορροπία κινδύνων κατά τη χάραξη της πορείας της προς τα εμπρός, βλέπουμε λίγους λόγους για τους επενδυτές να παραμείνουν στο περιθώριο, με εμφανείς σταθερές ευκαιρίες σε διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων", σημειώνει η UBS, τις εξής:

- Τα ομόλογα μεσαίας διάρκειας προσφέρουν ελκυστικές αποδόσεις. Η UBS αναμένει ότι η απόδοση του 10ετούς ομολόγου των ΗΠΑ θα σημειώσει πτώση καθώς η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται, καθιστώντας τα ποιοτικά ομόλογα ελκυστικά. Οι αποδόσεις παραμένουν υψηλές σε σχέση με την τελευταία δεκαετία και τα αρχικά επίπεδα αποδόσεων ιστορικά σηματοδοτούν ισχυρές μακροπρόθεσμες αποδόσεις. Τα ομόλογα όχι μόνο παρέχουν ισχυρό εισόδημα και βοηθούν στη μείωση της αστάθειας του χαρτοφυλακίου, αλλά προσφέρουν και πιθανά κεφαλαιακά κέρδη εάν η επιβράδυνση επιδεινωθεί.

- Η πορεία της Fed και οι μακροοικονομικές συνθήκες θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις μετοχές. Ιστορικά, όπως σημειώνει η UBS, η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής της Fed εκτός ύφεσης έχει στηρίξει τις μετοχές, και βλέπει περαιτέρω κέρδη στο μέλλον, ωθούμενα από την τεχνητή νοημοσύνη, την ισχυρή κερδοφορία και την ανθεκτική κατανάλωση. Η κερδοφορία των εταιρειών του S&P 500 αυξήθηκε κατά 8% το δεύτερο τρίμηνο, με ευρεία βάση – σχεδόν το 80% των εταιρειών ξεπέρασαν τις εκτιμήσεις πωλήσεων. Ο οίκος αναμένει αύξηση των κερδών ανά μετοχή (EPS) κατά 8% το 2025 και 7,5% το 2026, με τις ισχυρές κεφαλαιουχικές δαπάνες στην τεχνητή νοημοσύνη και τις σταθερές καταναλωτικές δαπάνες να υποστηρίζουν τις προοπτικές. Οι λιανικές πωλήσεις έχουν αυξηθεί για τρεις συνεχόμενους μήνες και εκτιμά ότι οι παγκόσμιες επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να αυξηθούν κατά 67% το 2025 και 33% το 2026.

Η UBS βλέπει μειώσεις 25 μονάδων βάσης σε κάθε συνεδρίαση της Fed έως τον Ιανουάριο του 2026, μειώνοντας τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης από τα τρέχοντα επίπεδα. Στο βασικό της σενάριο ο S&P 500 θα φτάσει κοντά στις 6.800 μονάδες μέχρι τον Ιούνιο του 2026, ενώ σε ένα bull σενάριο θα πλησιάσει τις 7.500 μονάδες. Συνιστά, συνεπώς, στους επενδυτές σταδιακή στροφή προς τις μετοχές και την αξιοποίηση τυχόν διορθώσεων στις αγορές για την προσθήκη έκθεσης σε τομείς όπως η πληροφορική, οι τράπεζες, η υγειονομική περίθαλψη, οι υπηρεσίες επικοινωνιών και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. 

Η επανέναρξη των μειώσεων των επιτοκίων από τη Fed υποστηρίζει τη risk-on στάση, όπως σημειώνει από την πλευρά της και η BlackRock, με τις ευκαιρίες εκτός ΗΠΑ να είναι άφθονες. Η αποδυνάμωση του δολαρίου έχει αποτελέσει πλεονέκτημα για τις διεθνείς αγορές και, σε αυτό το πλαίσιο, ο παγκόσμιος "γίγαντας" των επενδύσεων εξετάζει ευκαιρίες στην Ευρώπη για τους επενδυτές που έως τώρα τοποθετούνταν σε assets του δολαρίου.

Η BlackRock επισημαίνει ότι η υπεραπόδοση της Ευρώπης έναντι των ΗΠΑ κορυφώθηκε στα τέλη Μαρτίου – αλλά εξακολουθεί να βλέπει συγκεκριμένες ευκαιρίες που είχε ξεχωρίσει από τις αρχές του 2025. Η επιλεκτικότητα είναι απαραίτητη, τονίζει. Σε αυτό το πλαίσιο, προτιμά τρεις ευρωπαϊκούς τομείς που έχουν υπεραποδώσει έναντι των ΗΠΑ: τη βιομηχανία (απόδοση 21%), την κοινή ωφέλεια (19%) και τις τράπεζες (32%). Οι ευρωπαϊκοί χρηματοοικονομικοί κλάδοι εξακολουθούν να επωφελούνται από υγιείς ισολογισμούς, ισχυρότερες προμήθειες και βελτιωμένη κερδοφορία. Οι βιομηχανικοί κλάδοι λαμβάνουν ώθηση από την εστίαση της Ευρώπης στην άμυνα, την ώθηση των υποδομών της Γερμανίας και την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. 

Ιστορικά, η χαλάρωση της Fed υπήρξε ούριος άνεμος για τις παγκόσμιες και τις ευρωπαϊκές μετοχές και καταλύτης για τη "διεύρυνση" της απόδοσης της αγοράς, σημειώνει η Citigroup. Αυτό είναι εμφανές στην ισχυρή απόδοση σε περιοχές γύρω από τους κύκλους χαλάρωσης της Fed. Εντός της Ευρώπης, ένα ευρύ σύνολο κλάδων τείνει επίσης να αποδίδει καλά κατά μέσο όρο έναν χρόνο μετά την έναρξη των μειώσεων των επιτοκίων.

Ενώ οι μετοχές είναι συνήθως σε υψηλότερα επίπεδα στους 12-18 μήνες μετά την έναρξη των κύκλων χαλάρωσης της Fed, το οικονομικό πλαίσιο επίσης έχει σημασία, τονίζει η Citi. Σε περιπτώσεις όπου οι μειώσεις επιτοκίων της Fed δεν ακολουθήθηκαν σύντομα από οικονομικές υφέσεις στις ΗΠΑ (για παράδειγμα το 1984, το 1995 και το 1998), οι ευρωπαϊκές μετοχές έτειναν να έχουν καλύτερη απόδοση κατά μέσο όρο, τόσο σε απόλυτο όσο και σε σχετικό μέγεθος, έναντι των μετοχών των ΗΠΑ. Η υπεραπόδοση των κυκλικών μετοχών και κλάδων έναντι των αμυντικών ήταν επίσης μεγαλύτερη κατά μέσο όρο σε αυτά τα σενάρια "ήπιας προσγείωσης" της οικονομίας.