Της Ελευθερίας Κούρταλη

Η αποφυγή κλιμάκωσης της εμπορικής σύγκρουσης μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. ώθησε τις ευρωπαϊκές μετοχές σε ράλι στις αρχές της εβδομάδας, ωστόσο πολύ γρήγορα το κλίμα έγινε επιφυλακτικό, καθώς η δεύτερη ανάγνωση του deal μεταξύ Τραμπ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν ενθουσίασε τους επενδυτές. Αν και υπήρξε ανακούφιση ότι αποφεύχθηκε ένας σοβαρός εμπορικός πόλεμος, ωστόσο το deal κάθε άλλο παρά ως "νίκη" χαρακτηρίστηκε από τους αναλυτές ότι αποτελεί για την Ε.Ε., με τις οικονομικές επιπτώσεις κάθε άλλο παρά ασήμαντες να είναι, ενώ απομένουν ακόμη πολλές λεπτομέρειες που δεν είναι γνωστές. Οι διεθνείς οίκοι επισημαίνουν πως, αν και οι ευκαιρίες στην Ευρώπη συνεχίζονται, οι επενδυτές θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα παρά την αισιοδοξία για το εμπόριο, καθώς η σημαντική άνοδος των τελευταίων εβδομάδων είχε αποτιμήσει ήδη πολλά καλά νέα.

Όπως τονίζουν, σειρά από ανακοινώσεις οικονομικών δεδομένων και αποτελέσματα κερδοφορίας εισηγμένων θα μπορούσαν να αναζωογονήσουν την αστάθεια της αγοράς το επόμενο διάστημα. Παράλληλα, οι απειλές για την ανεξαρτησία της Fed παραμένουν κίνδυνος για τις αγορές, ενώ ο αντίκτυπος των δασμών δεν μπορεί να παραλειφθεί, παρόλο που οι πρόσφατες συμφωνίες έχουν παράσχει μεγαλύτερη σαφήνεια.

"Ενώ αναμένουμε ότι οι μετοχές θα σημειώσουν άνοδο τους επόμενους 12 μήνες, οι επενδυτές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί με τις πιθανές διακυμάνσεις της αγοράς τις επόμενες εβδομάδες. Πιστεύουμε ότι οι στρατηγικές διατήρησης κεφαλαίου ή hedging μπορούν να είναι αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση της βραχυπρόθεσμης μεταβλητότητας", επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Mark Haefele, επικεφαλής επενδύσεων της UBS Global Wealth Management.

Το τέλος της υπεραπόδοσης της Ευρώπης;

Το πρώτο εξάμηνο του 2025 σημειώθηκε μια απότομη αντιστροφή των περιφερειακών προτιμήσεων μακριά από τις αμερικανικές και προς τις ευρωπαϊκές μετοχές, καθώς η πίστη στον εξαιρετισμό των ΗΠΑ έδωσε τη θέση της σε ανησυχίες για μια δυσμενή μετατόπιση πολιτικής στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της δημοσιονομικής σύσφιξης και ενός κλιμακούμενου εμπορικού πολέμου, ενώ η αξιολόγηση της πολιτικής στην Ευρώπη βελτιώθηκε σημαντικά σε σχέση με τις προσδοκίες για μεγάλης κλίμακας δημοσιονομικά κίνητρα στη Γερμανία.

Αυτές οι μετατοπίσεις συνέβαλαν στην απότομη στροφή προς τις ευρωπαϊκές μετοχές, οδηγώντας σε υπεραπόδοση σχεδόν 15% για τον πανευρωπαϊκό δείκτη Stoxx 600 σε σχέση με τον παγκόσμιο δείκτη MSCI World, ο οποίος αποτελείται κυρίως από αμερικανικές μετοχές, μεταξύ του Δεκεμβρίου του 2024 και του Μαρτίου του 2025. 

Όπως σημειώνει η Bank of America, η πεποίθηση της αγοράς είναι ότι αυτή η υπεραπόδοση θα συνεχιστεί, με την Ευρωπαϊκή Έρευνα Διαχειριστών Κεφαλαίων του Ιουλίου να δείχνει ότι οι θέσεις overweight των funds στις μετοχές της Ευρωζώνης είναι κοντά στο υψηλό επτά ετών, ενώ οι αναφερόμενες τοποθετήσεις στις αμερικανικές μετοχές ήταν κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν παρατηρηθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια. 

Ωστόσο, παρά την αισιοδοξία που περιβάλλει την περιοχή της Ευρώπης, η υπεραπόδοση των ευρωπαϊκών μετοχών έχει ήδη κλονιστεί, με τις ευρωπαϊκές μετοχές να χάνουν τους τελευταίους μήνες το μεγαλύτερο μέρος της υπεραπόδοσης σε σχέση με τον MSCI World από τα μέσα Μαρτίου.

Γιατί πάτησαν φρένο οι ευρωπαϊκές μετοχές

Η BofA βλέπει τρεις λόγους γιατί οι ευρωπαϊκές μετοχές σταμάτησαν να υπεραποδίδουν. 

Πρώτον, ο ευρωπαϊκός δείκτης έχει αποτιμήσει πολλά καλά νέα: Ενώ η σχετική δυναμική της ευρωπαϊκής ανάπτυξης έχει βελτιωθεί, η βελτίωση είναι αρκετά μικρότερη από ό,τι αποτιμούσαν οι ευρωπαϊκές μετοχές τον Μάρτιο. 

Δεύτερον, πολύ σημαντική είναι η αρνητική επίδραση της ανατίμησης του ευρώ: Ο εμπορικά σταθμισμένος δείκτης του ευρώ έχει αυξηθεί κατά 7,5% από τον Φεβρουάριο, επηρεάζοντας αρνητικά την κερδοφορία των ευρωπαϊκών εταιρειών, όπως σημειώνει η αμερικανική τράπεζα.

Και, τρίτον, η ανανεωμένη ανάκαμψη των μετοχών "ανάπτυξης" έναντι των μετοχών "αξίας": Ο Nasdaq, με έντονη την παρουσία μετοχών "ανάπτυξης", έχει υπεραποδώσει του S&P 500 κατά 6% από τον Απρίλιο. Δεδομένου του καθεστώτος των ευρωπαϊκών μετοχών ως δείκτη μετοχών "αξίας", ο πανευρωπαϊκός δείκτης έχει επηρεαστεί αρνητικά, όπως και οι αμερικανικές μετοχές "αξίας" έχουν υποαποδώσει έναντι των μετοχών ανάπτυξης. 

Η BofA υποβάθμισε τη στάση της για τις ευρωπαϊκές μετοχές έναντι των παγκόσμιων μετοχών από "Overweight" σε "Neutral" τον Μάρτιο, υποστηρίζοντας ότι η αγορά υπερεκτιμούσε την πιθανή βελτίωση της σχετικής δυναμικής ανάπτυξης. Σε αυτό το πλαίσιο, δηλώνει πως παραμένει "ουδέτερη" στη σύστασή της, με τις μακροοικονομικές της υποθέσεις να υποδηλώνουν μικρό περιθώριο για ανανεωμένη ανάκαμψη του σχετικού δείκτη τιμών της Ευρώπης τούς επόμενους μήνες.

Όπως παρατηρούν παράγοντες της αγοράς, η πεποίθηση των επενδυτών ότι οι δασμοί και η έξαρση του χρέους που προκαλούν οι πολιτικές του Τραμπ θα προκαλέσουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο δολάριο και στις αμερικανικές μετοχές καταρρέει, σηματοδοτώντας μια επικείμενη πτώση για τα περιουσιακά στοιχεία σε όλη την Ευρώπη και τις αναδυόμενες αγορές που ενισχύθηκαν από αυτή την άποψη.

Το δολάριο κατέγραψε τον Ιούλιο την πρώτη μηνιαία άνοδο φέτος, ενισχυμένο από τα ισχυρά οικονομικά στοιχεία, την εξασθένηση της ανησυχίας για τις προοπτικές των αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων και την αυξανόμενη πεποίθηση ότι η Fed των ΗΠΑ ενδέχεται να μη μειώσει ξανά τα επιτόκια για κάποιο χρονικό διάστημα.

Με την ευφορία της τεχνητής νοημοσύνης να τροφοδοτεί τις χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ σε διαδοχικές νέες κορυφές και το ισχυρό sell-off του δολαρίου να αντιστρέφεται, η υπεραπόδοση των ευρωπαϊκών μετοχών έχει σταματήσει, καθώς το ευρώ υποχωρεί και ένα εκρηκτικό ράλι του χρυσού έχει σταματήσει.

"Βλέπουμε ένα rotation στις αμερικανικές μετοχές, ένα rotation επίσης στις αγορές συναλλάγματος και στο momentum της αγοράς", σημειώνει στο Reuters ο Michael Nizard, επικεφαλής περιουσιακών στοιχείων της Edmond de Rothschild Asset Management.

Η Monica Defend, επικεφαλής επενδύσεων της μεγαλύτερης εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων της Ευρώπης, Amundi, δήλωσε ότι εμμένει στη μακροπρόθεσμη άποψη ότι το δολάριο πρόκειται να υποχωρήσει λόγω των σχεδίων δανεισμού του Τραμπ και των συνεχών επιθέσεων στην ανεξαρτησία της Fed. Αλλά είπε ότι είναι επίσης έτοιμη να αλλάξει την άποψή της "εάν η ανάπτυξη στις ΗΠΑ εκπλήξει ευχάριστα".

Ο επικεφαλής της στρατηγικής ευρωπαϊκών μετοχών της Barclays, Emmanuel Cau, σε σημείωμα προς τους πελάτες τόνισε πως τα hedge funds που ακολουθούν τις τάσεις, τα CTA, των οποίων οι συναλλαγές θεωρούνται βαρόμετρο της κυρίαρχης διάθεσης της αγοράς, έχουν κλείσει στοιχήματα έναντι των αμερικανικών ομολόγων και έχουν μειώσει την έκθεση σε ευρωπαϊκές μετοχές. Μια πιο επίμονη ανάκαμψη του δολαρίου, είπε, θα ήταν "ένα βασικό trade πόνου" για τους παγκόσμιους επενδυτές στη συνέχεια.

Τέσσερα θέματα που τροφοδοτούν την bull market της Ευρώπης

Σε ανάλυσή του το Reuters, ωστόσο, σημείωσε πως υπάρχουν αρκετοί λόγοι που δείχνουν ότι, αν και η υπεραπόδοση της Ευρώπης έχει "κατεβάσει" ρυθμό, ωστόσο η bull market της περιοχής έχει ακόμη δρόμο. Μεταξύ αυτών των λόγων εντοπίζει, μάλιστα, τις ισχυρές προοπτικές των μικρότερων αγορών της Ευρώπης, όπως του Χρηματιστηρίου Αθηνών.

1) Το χάσμα απόδοσης και η δεύτερη φάση του ράλι

Όπως παρατηρούν οι αναλυτές, επισημαίνει το πρακτορείο, έχει προκύψει ένα χάσμα απόδοσης μεταξύ των μετοχών της Ευρωζώνης που επικεντρώνονται στην εγχώρια αγορά και των εξαγωγέων, χάρη σε ένα ισχυρότερο ευρώ, το οποίο έχει αυξηθεί κατά 13,4% έναντι του δολαρίου το 2025, πλήττοντας τα κέρδη των εξαγωγέων.

Οι ευαίσθητοι στο εμπόριο τομείς, όπως τα αυτοκίνητα και τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά, έχουν μείνει πίσω, ενώ οι μετοχές με εγχώριο προσανατολισμό, όπως οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, έχουν εκτοξευθεί.

Οι αναλυτές αναθεωρούν προς τα κάτω τις συνολικές προβλέψεις κερδών για το 2025 στην Ευρώπη, αλλά υπάρχει μια σαφής διαφορά μεταξύ του ρυθμού αναθεώρησης των κερδών για τους εξαγωγείς της Ευρωζώνης έναντι των εγχώριων αγορών, με τα μελλοντικά κέρδη ανά μετοχή (EPS) των εξαγωγέων να μειώνονται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Οι στρατηγικοί αναλυτές μετοχών της J.P. Morgan συμβουλεύουν τους πελάτες τους να συνεχίσουν να προτιμούν τις εγχώριες εταιρείες έναντι των εξαγωγέων στα μη αμερικανικά χαρτοφυλάκιά τους, ενώ οι στρατηγικοί αναλυτές μετοχών της Barclays λένε ότι το τρέχον χάσμα τοποθέτησης είναι τόσο ακραίο που ο κίνδυνος αντιστροφής αυξάνεται.

Η Helen Jewell, CIO της BlackRock Fundamental Equities EMEA, επεσήμανε επιλεγμένες ευκαιρίες στους κλάδους των αγαθών πολυτελείας και ημιαγωγών που επικεντρώνονται στις εξαγωγές. "Η επίλυση σχετικά με το πού βρίσκονται οι δασμοί και η ενδεχόμενη εξισορρόπηση του δολαρίου θα οδηγήσει σε πολύ καλές αποδόσεις των μετοχών αυτών των κλάδων και αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι το δεύτερο σκέλος στο ευρωπαϊκό bull market", όπως σημειώνει.

2) Τα γερμανικά δημοσιονομικά σχέδια

Τα μαζικά σχέδια δαπανών της Γερμανίας, που αποσκοπούν στην ενίσχυση της οικονομίας της χώρας έπειτα από δεκαετίες δημοσιονομικού συντηρητισμού, έφεραν αισιοδοξία στις ευρύτερες ευρωπαϊκές αγορές, καθώς οι εταιρείες της Ε.Ε. πρόκειται να επωφεληθούν από την αύξηση των δαπανών για την άμυνα και τις υποδομές.

Η ανακοίνωση των δασμών των ΗΠΑ τον Απρίλιο προκάλεσε μαζικό sell-off στις μετοχές, αλλά ο γερμανικός δείκτης των blue chips DAX έχει έκτοτε ανακάμψει, φτάνοντας σε νέο υψηλό έτους τον Ιούλιο. Οι μετοχές μεσαίας κεφαλαιοποίησης έχουν ακολουθήσει παρόμοια πορεία. Και οι δύο δείκτες έχουν αυξηθεί πάνω από 20% φέτος και οδεύουν προς την ισχυρότερη ετήσια απόδοσή τους από το 2019.

"Η σημασία της Γερμανίας ως αγοράς για τις χώρες της Ε.Ε. είναι μεγάλη", σημειώνει ο Uwe Hohmann, στρατηγικός αναλυτής μετοχών στη Metzler Capital Markets, επισημαίνοντας την ισχυρή εμπορική σχέση της χώρας με άλλα κράτη της Ε.Ε.

Τα σχέδια δαπανών της Γερμανίας θα έχουν μέτρια επίδραση στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη, σύμφωνα με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά ο αντίκτυπος στην αγορά αναμένεται να είναι έντονος.

"Η αισιοδοξία γύρω από το γερμανικό δημοσιονομικό ισοζύγιο θα εξακολουθεί να αποτελεί τον κύριο μοχλό των ευρωπαϊκών αγορών τα επόμενα χρόνια", επισημαίνει ο Nabil Milali, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Edmond de Rothschild Asset Management, προειδοποιώντας ωστόσο ότι τα χρήματα δεν θα εισρεύσουν ουσιαστικά στην οικονομία τουλάχιστον μέχρι το 2026.

Μια πιθανή επιδείνωση των εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ ή την Κίνα θα μπορούσε, ωστόσο, να "βαρύνει" το κλίμα στις ευρωπαϊκές χρηματιστηριακές αγορές, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. "Στη συνέχεια θα εξαρτηθεί μόνο και κυρίως αποκλειστικά από το τι συμβαίνει στη γερμανική πολιτική σκηνή, η οποία, νομίζω, πιθανώς δεν είναι αρκετή σε μεμονωμένη βάση για να υποστηρίξει μια συνολικά θετική τάση", επισημαίνει ο Hohmann.

3) Οι εταιρείες μικρής κεφαλαιοποίησης "κλέβουν" τα φώτα

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες μικρής κεφαλαιοποίησης βρίσκονται σε καλό δρόμο για να ξεπεράσουν τις μεγάλες στην Ευρώπη για πρώτη φορά από το 2020, και αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος συνέχισης της bull market, με διαφορετικούς πρωταγωνιστές.

Το καλάθι των ευρωπαϊκών εταιρειών μικρής κεφαλαιοποίησης έχει σημειώσει άνοδο 13,4% το 2025, ξεπερνώντας το αντίστοιχο της μεγάλης κεφαλαιοποίησης, η οποία σημείωσε άνοδο 9,1%, για πρώτη φορά από το 2020. Από τον Απρίλιο, ο Graham Secker, επικεφαλής στρατηγικής μετοχών της Pictet Wealth Management, δήλωσε ότι ένα ισχυρότερο ευρώ και οι καλύτερες οικονομικές προοπτικές έχουν οδηγήσει στην ανάκαμψη της μικρής κεφαλαιοποίησης.

"Οι ευρωπαϊκές εταιρείες μικρής κεφαλαιοποίησης ήταν η μεγάλη παγίδα αξίας: είσαι φθηνός αλλά παραμένεις φθηνός μέχρι να αλλάξει κάτι", δήλωσε ο Secker, προσθέτοντας ότι σε περιοχές της αγοράς με χαμηλή ρευστότητα δεν χρειάζονται πολλά για να αλλάξει ο ρυθμός.

"Υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον με την ανακοίνωση δημοσιονομικών κινήτρων από τη Γερμανία για την επανεξέταση των γερμανικών επιχειρήσεων μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης, ως πιθανώς ο πιο καθαρός τρόπος για να αξιοποιηθεί η δημοσιονομική ώθηση που έρχεται από την Ευρώπη", προσθέτει ο αναλυτής.

4) Η δύναμη του Χ.Α. και άλλων μικρότερων αγορών

Μιλώντας για το μέγεθος, ορισμένες μικρότερες αγορές έχουν επίσης ξεπεράσει σε απόδοση το ευρύτερο ευρωπαϊκό τοπίο φέτος.

Σύμφωνα με αναλυτές, όπως επισημαίνει το Reuters, φέτος ορισμένες μικρότερες αγορές έχουν υπεραποδώσει σε σχέση με το ευρύτερο ευρωπαϊκό τοπίο. Οι δείκτες στην Πολωνία, την Ελλάδα και την Τσεχία σημειώνουν άνοδο 37%, 35% και 25% αντίστοιχα, επισημαίνει το πρακτορείο, ενώ η άνοδος του δείκτη Stoxx 600 είναι της τάξης του 8%.

"Νομίζω ότι η τοποθέτηση των επενδυτών στρέφεται όλο και περισσότερο προς αυτές τις μικρότερες αγορές, οι οποίες επωφελούνται από κλαδικούς παράγοντες και την υψηλότερη έκθεση στην εγχώρια οικονομία", σημειώνει ο Milali της Edmond de Rothschild.

Το Χ.Α. διανύει την καλύτερη στιγμή από το 2008 από πλευράς τζίρων και ενδιαφέροντος και αυτό έχει να κάνει και με την κερδοφορία των εταιρειών, η οποία, εκτός από τα περυσινά επίπεδα-ρεκόρ, επιμένει με πειστικό τρόπο να τροφοδοτεί με νέες προσδοκίες την αγορά, όπως σχολιάζει ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Securities. Τεχνικά, ο Γενικός Δείκτης δείχνει να δυσκολεύεται στην προσέγγιση του ψυχολογικού οροσήμου των 2.000 μονάδων, καθώς τα σημαντικά συσσωρευμένα κέρδη είναι αναμενόμενο να λειτουργούν ανασταλτικά στην ανάληψη ρίσκου. Πάντως, όπως σημειώνει ο αναλυτής, οι αγοραστές έχουν το πρώτο χέρι και πολλά θα εξαρτηθούν από τον τραπεζικό κλάδο, ο οποίος καθορίζει κατά 49% πλέον την εικόνα του Γενικού Δείκτη.