Της Ελευθερίας Κούρταλη

Το κοκτέιλ αυξανόμενων εντάσεων στη Μέση Ανατολή και ανησυχίας για την ευθραυστότητα της εμπορικής εκεχειρίας μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου δημιουργεί ρωγμές στις διεθνείς αγορές και θέτει υπό αμφισβήτηση το σχεδόν αδιάκοπο ράλι που έχει τρέξει από τις αρχές Απριλίου. 

Η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας δεν ενθουσίασε ιδιαίτερα τους επενδυτές, οι οποίοι, γνωρίζοντας τον ασταθή χαρακτήρα του Ντόναλντ Τραμπ, κρατούν… μικρό καλάθι. Άλλωστε, οι δασμοί αναμένεται να παραμείνουν υψηλοί, πλήττοντας το εμπόριο και την οικονομία γενικότερα, ενώ οι διαπραγματεύσεις με τους βασικούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ φαίνεται ότι θα συνεχιστούν πέραν της αρχικής προθεσμίας της 9ης Ιουλίου. Ο Τραμπ, προσθέτοντας μια ακόμη δόση αβεβαιότητας στις αγορές, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα στείλουν επιστολές σε μία έως δύο εβδομάδες περιγράφοντας τους όρους των εμπορικών συμφωνιών σε δεκάδες χώρες, τους οποίους θα μπορούσαν να αποδεχτούν ή να απορρίψουν.

Οι αναλυτές εμφανίζονται, σε αυτό το πλαίσιο, επιφυλακτικοί για το κατά πόσο η bull market των μετοχών μπορεί να συνεχιστεί, ενώ φανερά είναι τα σημάδια κόπωσης στο Χρηματιστήριο Αθηνών, κάτι που, κατά τους αναλυτές, αποτελεί ωστόσο ευκαιρία αναδιάταξης δυνάμεων πριν από το επόμενο μεγάλο βήμα, που είναι οι 2.000 μονάδες. Άλλωστε το Χ.Α. έχει αρκετά "όπλα" στη φαρέτρα του τόσο από το ισχυρό μακροοικονομικό και δημοσιονομικό story της Ελλάδας που ξεχωρίζει –κάτι που έχει αποτυπωθεί και στο ράλι των ελληνικών ομολόγων κόντρα στις πιέσεις που έχουν δεχθεί τα ομόλογα "δυνάμεων" όπως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία– όσο και από τις ελκυστικές αποτιμήσεις των ελληνικών μετοχών, τα ισχυρά οικονομικά τους αποτελέσματα και τη δυναμική των ελληνικών τραπεζών.

Σε κίνδυνο η διεθνής bull market 

Οι επενδυτές θα πρέπει να προετοιμαστούν για ένα καλοκαίρι αναταραχών, καθώς οι αγορές αντιμετωπίζουν μια "τέλεια καταιγίδα" χαμηλής ρευστότητας, αυξημένης γεωπολιτικής έντασης, αυξανόμενων πληθωριστικών πιέσεων και συνεχιζόμενων διλημμάτων χρέους, προειδοποιεί ο Νάιτζελ Γκριν, διευθύνων σύμβουλος της deVere Group, από τους μεγαλύτερους οίκους χρηματοοικονομικής συμβουλευτικής στον κόσμο. "Αυτό το καλοκαίρι δεν θα είναι ήρεμο. Θα είναι φορτισμένο, θα εξελίσσεται γρήγορα και ενδεχομένως θα ανταμείψει όσους είναι έτοιμοι".

Η προειδοποίηση έρχεται, καθώς τα στοιχεία για τον πληθωρισμό αναμένεται να εκπλήξουν ανοδικά, εν μέρει λόγω των κλιμακούμενων δασμολογικών απειλών, των στρεβλώσεων της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού και μιας σφιχτής αγοράς εργασίας σε βασικές οικονομίες. "Ο υψηλότερος πληθωρισμός σημαίνει υψηλότερα επιτόκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό και μόνο είναι αρκετό για να τρομάξει τις αγορές. Αλλά προσθέστε την περιορισμένη καλοκαιρινή ρευστότητα και η εικόνα γίνεται ακόμη πιο απρόβλεπτη", τονίζει ο Γκριν. "Όταν λιγότεροι traders είναι ενεργοί, οι κινήσεις των τιμών γίνονται πιο υπερβολικές. Αυτό σημαίνει απότομες πτώσεις – αλλά και απότομες ανόδους για όσους βρίσκονται σε καλή θέση".

Η JP Morgan εκτιμά από την πλευρά της ότι σε γενικές γραμμές η εικόνα της οικονομικής δραστηριότητας και του πληθωρισμού είναι πιθανό να επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με πιθανή αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, η οποία αναμένεται να ανακόψει την ανάκαμψη των μετοχών που παρατηρήθηκε τους τελευταίους δύο μήνες. Ειδικότερα, όπως σημειώνει, τα οικονομικά δεδομένα (hard data όπως η απασχόληση, οι λιανικές πωλήσεις, το ΑΕΠ) προς το παρόν παραμένουν ισχυρά και είναι πιθανή κάποια ανάκαμψη σε άλλα δεδομένα (soft data, κυρίως έρευνες όπως ISM, PMI, καταναλωτική εμπιστοσύνη), καθώς τα χειρότερα αποτελέσματα φαίνεται να έχουν αποφευχθεί, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τα πράγματα θα χειροτερέψουν λόγω της επίδρασης των δασμών. Και τη στιγμή που τα οικονομικά δεδομένα κινδυνεύουν να επιδεινωθούν τους επόμενους μήνες, οι πιθανότητες είναι ότι τα στοιχεία για τον πληθωρισμό θα κινηθούν ανοδικά, καθώς οι δασμοί θα αρχίσουν να επιβαρύνουν την οικονομία, τονίζει η JPM. 

Η άποψη της αμερικάνικης τράπεζας είναι ότι η ύφεση θα αποφευχθεί, αλλά με ποσοστό 40% οι οικονομολόγοι της πιστεύουν ότι οι πιθανότητες δεν είναι αμελητέες και η τρέχουσα τιμολόγηση της αγοράς πιθανώς το υποτιμά αυτό. Πιστεύει ότι ο παραπάνω συνδυασμός της πιο ήπιας δραστηριότητας και ταυτόχρονα του υψηλότερου πληθωρισμού θα οδηγήσει σε στασιμότητα στην ανάκαμψη των μετοχών που ίσχυε τους τελευταίους δύο μήνες.

Από την πλευρά της, η Morgan Stanley προειδοποιεί ότι οι επενδυτές αγνοούν τους κινδύνους που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την ανοδική αγορά και πλέον απαιτείται περισσότερη προσοχή. 

Συχνά φαίνεται ότι η χρηματιστηριακή αγορά δεν έχει διαρκή μνήμη. Είναι ένας πύραυλος που αναζητά την έξαρση και στοχεύει σε αυτό που θα ακολουθήσει, συχνά χωρίς να λαμβάνει υπόψη τι έχει ήδη συμβεί.

Από το τραύμα των δασμών του Απριλίου και το μαζικό sell-off οι αγορές έχουν ανακάμψει δυναμικά μπαίνοντας σε μια νέα bull market, όπως επισημαίνει, με τους επενδυτές να έχουν επικεντρωθεί στα θετικά όπως η ανθεκτικότητα στα εταιρικά κέρδη και η "ομαλή προσγείωση" της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και του συγκρατημένου. Ενώ αυτή η αισιοδοξία είναι κατανοητή, η Morgan Stanley εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι κάπως πρόωρη και μπορεί να στηρίζεται σε ασταθή θεμέλια.

Καταρχάς, όπως τονίζει, υπάρχει αβεβαιότητα όχι μόνο σχετικά με τη δασμολογική πολιτική, αλλά και από τις αμφιλεγόμενες νομοθετικές συζητήσεις στις ΗΠΑ που είναι πιθανό να ξεδιπλωθούν αυτό το καλοκαίρι γύρω από το φορολογικό νομοσχέδιο, την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους και τη ρύθμιση των τραπεζών. Και έπειτα, υπάρχει η φαινομενική άγνοια της αγοράς για την ολοένα και πιο ασταθή γεωπολιτική. 

Χ.Α.: Η "κόπωση" στα υψηλά 15ετίας και οι νέες ευκαιρίες

Έπειτα από την επιστροφή του κοντά στις 1.870 μονάδες και τα προηγούμενα καταγεγραμμένα υψηλά 15 ετών, ο Γενικός Δείκτης εμφάνισε σημάδια κόπωσης. Ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει εκτροχιασμό της ανοδικής τάσης που έχει χτίσει η αγορά εδώ και επτά συναπτούς μήνες, με το Χ.Α. να έχει καταφέρει να πλασαριστεί στις αγορές με τις υψηλότερες επιδόσεις διεθνώς για φέτος. Ενθαρρυντική είναι η διατήρηση των συναλλαγών σε υψηλά επίπεδα παρά το χαμηλό εύρος διακύμανσης και αποδίδεται στη διάχυση του ενδιαφέροντος σε μεγαλύτερο αριθμό μετοχών. Η όποια διόρθωση σε αυτή τη φάση θεωρείται έτσι και αλλιώς υγιής και αποτελεί ευκαιρία ανακατατάξεων και νέας εισόδου σε τίτλους.

Το ότι η αγορά κινείται με χαμηλότερη ταχύτητα είναι κάτι που, κατά τους αναλυτές, δίνει χρόνο στους συμμετέχοντες να επαναπροσδιορίσουν τη στάση τους απέναντι στα επικαιροποιημένα οικονομικά δεδομένα του α’ τριμήνου και τις προοπτικές των εταιρειών για το υπόλοιπο της χρονιάς. Σε ό,τι αφορά την κερδοφορία, τα στοιχεία πρώτο τριμήνου από 39 εταιρείες έδειξαν ότι παραμένει ισχυρή αλλά με μειωμένη δυναμική, αν και αυτό είναι μάλλον αναμενόμενο έπειτα από τέσσερα χρόνια συνεχών ιστορικών επιδόσεων. Παράλληλα, όπως επισημαίνει η Beta Securities, η ενσωμάτωση των πληροφοριών από το μέτωπο των μετοχικών ανακατατάξεων στον τραπεζικό κλάδο, οι αποκοπές μερισμάτων και η κόπωση σε μια σειρά από δεικτοβαρείς τίτλους περιορίζει τη δυναμική της αγοράς μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον ως προς τους ημερήσιους πρωταγωνιστές και αυξάνοντας το βαθμό συσχέτισης με τον διεθνή παράγοντα.

Πάντως, κατά τον τεχνικό αναλυτή Πέτρο Στεριώτη, το "χώνεμα" των πρόσφατων 15ετών υψηλών αποτελεί θετική εξέλιξη για τον Γενικό Δείκτη, με την όποια υπερθέρμανση να αντιμετωπίζεται για την ώρα με πλάγια κίνηση συσσώρευσης. Προς το παρόν δεν διακρίνονται ενδείξεις ανησυχητικής διανομής τίτλων, με τις κινήσεις να έχουν μάλλον τον χαρακτήρα αναδιάταξης χαρτοφυλακίων, σε στυλ "βλέποντας και κάνοντας" και ενόψει θερινής εποχικότητας, όπως προσθέτει.

Πάντως, κατά τον αναλυτή, το τρέχον κλίμα αποτελεί ευκαιρία για τους τίτλους που έχουν μείνει πίσω, ώστε να βελτιώσουν την αγοραία αποτίμησή τους, ιδίως σε περιπτώσεις υποστηρικτικής θεμελιώδους εικόνας. Τα οικονομικά αποτελέσματα α’ τριμήνου ήταν ενθαρρυντικά και το ίδιο αναμένεται να ισχύσει και για αυτά του τρέχοντος δεύτερου τριμήνου, όπως εκτιμά.

Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, οι διεθνείς αγορές, διαπραγματευόμενες σε ιστορικά υψηλά, αναμένουν τις εξελίξεις στο πεδίο των δασμών, αποτιμούν τις τελευταίες πληθωριστικές μετρήσεις των ΗΠΑ (με την Fed να μην τους κάνει το χατίρι να μειώσει τα επιτόκια) και απλά εύχονται το καλύτερο σε ό,τι αφορά τις επόμενες κινήσεις εντυπωσιασμού του Τραμπ. Πάντως, όπως τονίζει ο κ. Στεριώτης, για το Χ.Α. το σερί επτά ανοδικών μηνών που προηγήθηκε έχει δημιουργήσει σειρά στηριγμάτων, σε περίπτωση λελογισμένης υποτροπής του κλίματος, αν και θα χρειαστεί κάτι "μεγάλο" για να αντιστραφεί η μεσο-μακροπρόθεσμη ανοδική τάση.

Το θετικό momentum της αγοράς επιτρέπει σε επιμέρους τίτλους της μεγάλης, αλλά και της μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης να "ξυπνούν" από τον λήθαργο και να προσφέρουν αποδόσεις, με την αγορά να παραμένει σταθερή, σχολιάζει ο Ηλίας Ζαχαράκης της Fast Finance.

Η αγορά έχει εισέλθει σε μια φάση που θυμίζει άλλες εποχές. Αν και η κίνηση αφορά περισσότερο επιλεγμένους τίτλους και κυρίως επενδύσεις ξένων θεσμικών, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα ακολουθήσουν και άλλες εταιρείες μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης. Η ρευστότητα και η ψυχολογία είναι οι παράγοντες που θα αυξήσουν τις αποτιμήσεις στο υπόλοιπο της αγοράς. Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί επενδυτές, κουρασμένοι από θέσεις χωρίς τάση, αποχωρούν μόλις οι μετοχές πιάσουν κάποια τιμή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι μετοχές αυτές εισέρχονται σε ανοδική τάση και αλλάζουν επίπεδο αμέσως μετά. Ο χρόνος υπομονής συνήθως ανταμείβεται, έστω και ετεροχρονισμένα, με αρκετούς τίτλους να περιμένουν το trigger που θα πυροδοτήσει την επόμενη κίνηση.

Η λήξη των συμβολαίων είναι προγραμματισμένη για τις 20 του μήνα και απομένει μία εβδομάδα, με τις "μάχες" να θεωρούνται δεδομένες. Όσο ψηλότερα κλείσει η αγορά, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πίεση για ρευστότητα και νέες τοποθετήσεις. Η παρατεταμένη άνοδος έχει οδηγήσει πολλούς σε απώλεια του βηματισμού της αγοράς, καθώς είναι δύσκολο να εντοπίσουν πλέον υποτιμημένες αξίες. Κατά τον κ. Ζαχαράκη, οι 1.833 μονάδες αποτελούν την κοντινή στήριξη για τον Γενικό Δείκτη, ενώ στο επίπεδο των 1.875-1.885 μονάδων εντοπίζεται η κοντινή αντίσταση που κατοχύρωσή του μπορεί να οδηγήσει στις 1.940 μονάδες.

Τα "όπλα" του Χ.Α.

Οι θετικές προοπτικές για τα μεγέθη των δεικτοβαρών τίτλων, συμπεριλαμβανομένης και της πιθανολογούμενης συνέχισης υψηλής μερισματικής απόδοσης και το επόμενο έτος, αποτελούν ένα από τα μεγάλα "όπλα" του Χ.Α. για τη συνέχιση της ανοδικής κίνησης, σημειώνει ο Δημήτρης Τζάνας, σύμβουλος Διοίκησης Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ. Όπως εκτιμά, η αναμέτρηση με τη ζώνη των 1.850-1.870 μονάδων είναι ο αναμενόμενος επόμενος άθλος για τον Γενικό Δείκτη, εάν το διεθνές κλίμα παραμείνει ευνοϊκό.

Θετικά θα λειτουργήσουν, όπως προσθέτει, η βελτίωση της συναλλακτικής δραστηριότητας και η ένταξη του Χ.Α. σε watch- list για αναβάθμιση στις ανεπτυγμένες αγορές από την MSCI στις 24 Ιουνίου, αν και η απόφαση δεν θα είναι εύκολη, καθώς ο οίκος έχει αυστηροποιήσει τα κριτήριά του. 

Ασφαλώς στα θετικά κατατάσσεται και η συνέχιση των πολύ θετικών μηνυμάτων που στέλνουν οι διεθνείς αναλυτές για τις ελληνικές τράπεζες. 

Οι επενδυτικοί οίκοι συνεχίζουν τις αναβαθμίσεις των τιμών των τραπεζικών μετοχών, ενώ αξιοσημείωτο ήταν τις προηγούμενες ημέρες το ισχυρό ενδιαφέρον των διεθνών επενδυτών για τα ομόλογα που εξέδωσαν ελληνικές συστημικές και μη συστημικές τράπεζες, διαχέοντας μήνυμα εμπιστοσύνης για το ευοίωνο των προοπτικών του κλάδου γενικότερα. 

Η UBS έδωσε επίσης την περασμένης εβδομάδα νέα "ψήφο εμπιστοσύνης" για τις τράπεζες, καθώς σε νέα της έκθεση σημείωσε πως παραμένει αγοραστής των μετοχών τους και βλέπει ελκυστικό σημείο εισόδου. Παρά το ράλι που έχουν σημειώσει φέτος, οι αποτιμήσεις τους παραμένουν χαμηλές σε σχέση με αυτές των ευρωπαϊκών τραπεζών και των τραπεζών στις αναδυόμενες αγορές, όπως σημείωσε, ενώ η ισχυρή δυναμική στις χορηγήσεις νέων δανείων αποτελεί, κατά τον ελβετικό οίκο, έναν από τους ισχυρότερους καταλύτες για τον κλάδο. Η UBS δίνει τιμή-στόχο για την Alpha Bank τα 3,15 ευρώ, για τη Eurobank τα 3,30 ευρώ, για την Τράπεζα Πειραιώς τα 6,70 ευρώ και για την Εθνική Τράπεζα τα 12,20 ευρώ, βλέποντας έτσι περιθώρια ανόδου από 13% έως 19% από τα τρέχοντα επίπεδα στο ταμπλό του Χ.Α., ενώ διατηρεί τη σύσταση "buy" και για τις τέσσερις.

Σε πρόσφατο webinar και ο οίκος αξιολόγησης S&P υπογράμμισε τις θετικές προοπτικές κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών, επισημαίνοντας πως έχουν βελτιώσει την ποιότητα του ενεργητικού τους και καταβάλλουν προσπάθειες προκειμένου να πράξουν το ίδιο και για ίδια κεφάλαιά τους. Όπως σημείωσαν οι αναλυτές του οίκου είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες αναζητούν τρόπους, προκειμένου να αναπληρώσουν την απώλεια των εσόδων από τόκους που υφίστανται μετά τη μείωση των επιτοκίων.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο".