Της Ελευθερίας Κούρταλη

Η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα αναπτύχθηκαν με βραδύτερο ρυθμό από την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ τη δεκαετία που προηγήθηκε της πανδημίας, όπως επισημαίνει η Goldman Sachs. Ωστόσο, από το 2022 η οικονομική δραστηριότητα και στις τρεις οικονομίες έκανε στροφή 180 μοιρών, με τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης να υπερβαίνει εκείνον της ευρωζώνης κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες, επισημαίνει η αμερικάνικη τράπεζα. Αυτή η ισχυρή οικονομική δυναμική αντικατοπτρίστηκε στην αύξηση των επενδύσεων και της κατανάλωσης, με την ιδιωτική κατανάλωση στις τρεις οικονομίες να ξεπερνά αυτήν της ευρωζώνης με ρυθμό μεταξύ 2% και 7%.

Ο αντίκτυπος των δασμών Τραμπ – Το εντυπωσιακό παράδειγμα της ελληνικής μεταποίησης 

Η Goldman αναμένει ότι η αύξηση της κατανάλωσης και η επενδυτική ανθεκτικότητα θα διατηρηθούν στη Νότια Ευρώπη λόγω της αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος πάνω από το μέσο όρο και της ισχυρής αγοράς εργασίας. Η απασχόληση βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία και τα ποσοστά απασχόλησης είναι τα υψηλότερα των τελευταίων 30 ετών και στις τρεις χώρες. Αναμένει ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί στην Ισπανία από 3% το 2024, αλλά θα παραμείνει ισχυρή στο 2% το 2025.

Στο βασικό της σενάριο για στοχευμένους δασμούς των ΗΠΑ στην Ευρώπη - με επίκεντρο τις εξαγωγές που σχετίζονται με αυτοκίνητα – η Goldman εκτιμά ότι το χτύπημα στο πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ θα είναι της τάξης του 0,5% και το διπλάσιο, δηλαδή 1%, σε ένα καθοδικό σενάριο όπου ο Τραμπ επιβάλλει 10% γενικούς δασμούς. 

Η σχετικά χαμηλότερη έκθεση στους δασμούς των ΗΠΑ και στον κινεζικό βιομηχανικό ανταγωνισμό στις τρεις οικονομίες έχει διευκολύνει τη σχετικά πιο ανθεκτική μεταποιητική δραστηριότητα, με εξαίρεση την Πορτογαλία. Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα είναι η Ελλάδα, όπως τονίζει η αμερικάνικη τράπεζα, όπου η μεταποιητική δραστηριότητα είναι πλέον 20% πάνω από το επίπεδο του 2019 και ο ανταγωνισμός από τα κινεζικά βιομηχανικά προϊόντα είναι ο χαμηλότερος μεταξύ των τριών χωρών.

Η στοχευμένη δημοσιονομική στήριξη συνεχίζεται, ενώ το χρέος συνεχίζει να μειώνεται

Ενώ η Ευρώπη συνεχίζει να συζητά τις στρατηγικές της προτεραιότητες και αγωνίζεται να συντονίσει τη δημοσιονομική πολιτική, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα μπορούν ακόμα να βασίζονται στην υποστήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως σημειώνει η G.S. Η μερίδα του λέοντος των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης είναι μπροστά, και κυμαίνεται από 7% έως 10% του ΑΕΠ του 2024 στις αντίστοιχες χώρες και έχει προγραμματιστεί να δαπανηθεί πριν από το 2026.

Ακόμη και σε ένα σενάριο όπου αποδεικνύεται η εφαρμογή των τριών εθνικών σχεδίων ότι είναι ελλιπής, οι ευρωπαϊκές εκταμιεύσεις θα επιτρέψουν στις τρεις χώρες να επεκτείνουν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες, ενώ τα δημοσιονομικά ισοζύγια παραμένουν υψηλότερα από τη ζώνη του ευρώ κατά μέσο όρο. Στην Πορτογαλία, η κυβέρνηση προβλέπει ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο να παραμείνει θετικό ακόμη και μετά τις πληρωμές τόκων.

Όπως τονίζει η Goldman, το Ταμείο Ανάκαμψης θα συνεχίσει να παρέχει θετική ώθηση στην ανάπτυξη του ΑΕΠ και το 2025. Εντωμεταξύ, καθώς η δημοσιονομική πολιτική συνεχίζει να παρέχει εξυγίανση, οι δείκτες χρέους προς ΑΕΠ παραμένουν σε φθίνουσα πορεία. Ο δείκτης χρέους της Πορτογαλίας πρόκειται να πέσει κάτω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ μόλις το 2026.

Εκτεταμένο δυναμικό το 2025

Η συνήθης εξήγηση για την υπεραπόδοση της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης μετά την πανδημία είναι η ένταση των υπηρεσιών αυτών των οικονομιών και η ώθηση ειδικότερα από τον τουριστικό τομέα.

Ενώ αυτό το χαρακτηριστικό έχει συμβάλει στην ταχύτερη ανάκαμψη, η αναβίωση της δραστηριότητας των υπηρεσιών έχει επεκταθεί πέρα από τον τουριστικό τομέα, με τη μέση αύξηση στις υπηρεσίες υψηλής αξίας (ακίνητα, χρηματοοικονομικά και τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών) να είναι σχεδόν διπλάσια από ό,τι στις υπηρεσίες ταξιδιού και φιλοξενίας. Η Ελλάδα είναι η σχετική εξαίρεση σε αυτή την τάση, όπως παρατηρεί η αμερικάνικη τράπεζα.

Η ανάκαμψη της μεταποιητικής δραστηριότητας και η στροφή προς υπηρεσίες υψηλότερης προστιθέμενης αξίας διευκόλυναν την ανάκαμψη της παραγωγικότητας της εργασίας σε αυτές τις τρεις χώρες. Και στις τρεις, η αύξηση της παραγωγικότητας ξεπέρασε τις επιδόσεις της υπόλοιπης ζώνης του ευρώ, με την Ισπανία να είναι η πιο αργή σε αυτό το μέτωπο. Οι επενδύσεις κεφαλαίου ως ποσοστό του ΑΕΠ έχουν αρχίσει να βελτιώνονται, κυρίως στην Ελλάδα, αλλά εξακολουθούν να υστερούν σε σχέση με την υπόλοιπη περιοχή.

Προσβλέποντας στο μέλλον, οι δυνατότητες κάλυψης του επενδυτικού χάσματος που έχουν επιδείξει η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα μετά την πανδημία παραμένει σε ισχύ. Ως εκ τούτου, η Goldman αναμένει ότι η οικονομική υπεραπόδοση και η σχετική αύξηση της παραγωγικότητας θα συνεχιστούν το 2025, αν και με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι φέτος. Επομένως, διατηρεί μια εποικοδομητική άποψη για τις τρεις οικονομίες και το δημόσιο χρέος τους.