Της Ελευθερίας Κούρταλη

Κίνα, Brexit, Trump, τραπεζική κρίση στην Ιταλία, βουτιά του πετρελαίου στα χαμηλά των 27 δολ. στις αρχές της χρονιάς, τρομοκρατία και πραξικόπημα στην Τουρκία, ήταν μεταξύ των συστατικών που "λογικά" θα έπρεπε να δημιουργήσουν μία ταραχώδη χρονιά για τις αγορές το 2016. Τελικά αποδείχθηκε ότι κάθε άλλο παρά "σεισμό" προκάλεσαν, αφού  τα διεθνή χρηματιστήρια κατάφεραν να ξεπεράσουν με εντυπωσιακές επιδόσεις τα όποια σοκ αντιμετώπισαν. H χρονιά που φεύγει δεν άφησε πίσω της μόνο νικητές αλλά και χαμένους, δημιούργησε ευκαιρίες σε μετοχές και εμπορεύματα, και έφερε "πόνο" σε αγορές όπως τα ομόλογα αλλά και σε αρκετά assets των αναδυόμενων αγορών…

Το "επεισοδιακό" πρώτο τρίμηνο

Ο Ιανουάριος αποδείχθηκε ιδιαίτερα σκληρός για τους επενδυτές. Μετά από μόλις 10 ημέρες διαπραγμάτευσης, οι παγκόσμιες μετοχικές αγορές είχαν χάσει περισσότερα από 4 τρις δολ. της αξίας τους, με την επενδυτική ψυχολογία να δέχεται χτύπημα από τους φόβους για επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας και της υποτίμησης του νομίσματός της. Με τη σειρά τους, οι αγορές ομολόγων σφυροκοπήθηκαν από τις αντικρουόμενες δυνάμεις των κεντρικών τραπεζών που πωλούσαν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα για να στηρίξουν τα νομίσματα και τους επενδυτές που έτρεξαν με μανία προς την ασφάλεια.

Ένας άλλος βασικός παράγοντας αδυναμίας στις αγορές ήταν η βύθιση της τιμής του πετρελαίου. Έως την τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου, το Brent χτύπησε το χαμηλό των 27,10 δολ. το βαρέλι, κλιμακώνοντας το ξεφόρτωμα των μετοχών του κλάδου της ενέργειας αλλά και των ομολόγων. Αυτό ώθησε τη Σαουδική Αραβία να χαρακτηρίσει τα 30 το πετρέλαιο ως μία "παράλογη" τιμή.

Στη συνέχεια, στο τέλος του Ιανουαρίου, η Τράπεζα της Ιαπωνίας έδωσε ένα άλλο μεγάλο σοκ για τις αγορές και τις τράπεζες, καθώς... αγκάλιασε την αρνητική πολιτική επιτοκίων. Οι επιπτώσεις ήταν άμεσες, καθώς οι επενδυτές ξεπούλησαν τις μετοχές των τραπεζών, ενώ οι επενδυτές της Ιαπωνίας στράφηκαν προς τα ομόλογα υψηλότερης απόδοσης της ευρωζώνης, της Βρετανίας και των ΗΠΑ.

Το Brexit και το sell-off των τραπεζών

Μόλις ηρέμησαν τα... πνεύματα και οι επενδυτές όρμησαν για να αγοράσουν την βουτιά της αγοράς, ξεκίνησαν τα τύμπανα του φόβου εν όψει του δημοψηφίσματος του Ηνωμένου Βασιλείου για το αν θα παραμείνει μέλος της Ε.Ε. Η ψηφοφορία Brexit ήταν ένα πραγματικό σοκ για τις αγορές, δεδομένου επενδυτές είχαν την πεποίθηση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει στην ΕΕ. Ωστόσο, το sell-off κράτησε μόλις λίγες μέρες παρόλο που το Brexit "ξεσκέπασε" τις αδυναμίες της ευρωζώνης, όπως η τραπεζική κρίση που βίωνε η Ιταλία. Αν και οι τραπεζικές μετοχές παρέμειναν υπό πίεση έως και τις αρχές του φθινοπώρου, στη συνέχεια οι αγορές "ξέχασαν" τα προβλήματα των ευρωπαϊκών τραπεζών και στο τελευταίο τρίμηνο του έτους τα κέρδη από τον κλάδο, και ιδιαίτερα τον ιταλικό, ήταν εντυπωσιακά με αποκορύφωμα το bailout της Monte dei Paschi. Η διάσωση της τρίτη μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας, και παλαιότερης στον κόσμο, καθησύχασε τις αγορές στέλνοντας το μήνυμα ότι η χώρα "νοικοκυρεύει" το τραπεζικό της σύστημα, παρά την πολιτική αβεβαιότητα που προκάλεσε το "Όχι" των Ιταλών στο δημοψήφισμα του Ρέντσι που ανακοίνωσε και την παραίτησή του.

Το Trump rally

Μετά το σοκ του Brexit, οι επενδυτές αντιμετώπισαν τις εκλογές των ΗΠΑ ως ένα άλλο σοκ, ποντάροντας στην νίκη Κλίντον. Η εκλογή-έκπληξη του Donald Trump ταρακούνησε τις αγορές μονάχα λίγες... ώρες, καθώς οι επενδυτές αγκάλιασαν γρήγορα την ιδέα ότι ένα ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικάνους Κογκρέσο είναι ένα game changer, καθώς η εφαρμογή δημοσιονομικών κινήτρων, φορολογικών περικοπών και χαλάρωσης του ρυθμιστικού περιβάλλοντος θα οδηγούσε σε ενίσχυση του πληθωρισμού και της ανάπτυξης, στηρίζοντας της μετοχές και στέλνοντας σε ράλι την Wall Street, ενώ το sell-off στις αγορές ομολόγων επιταχύνθηκε μετά και την αύξηση επιτοκίων της Fed και το σήμα για νέες αυξήσεις σύντομα. Σύμφωνα με την Deutsche Bank, οι παγκόσμιες μετοχές πρόσθεσαν 3 τρις δολ. σε αξία μετά τη νίκη Trump, ενώ η αξία των παγκόσμιων ομολόγων έχει υποχωρήσει κατά το ίδιο ποσό.

Τελευταίο big event για τις αγορές ήταν η... επιστροφή του ΟΠΕΚ και το deal για τη μείωση της παραγωγής πετρελαίου, ενώ ανάλογη συμφωνία έκαναν και οι χώρες εκτός ΟΠΕΚ, δίνοντας σημαντική ώθηση στην τιμή του μαύρου χρυσού.

Οι μεγάλοι νικητές του 2016

"Χρυσό" μετάλλιο στις αποδόσεις το 2016 παίρνει αδιαμφισβήτητα το φυσικό αέριο, με την τιμή του να εκτοξεύεται άνω του 60% και ακολουθεί ο ψευδάργυρος με άνοδο κοντά στο 58%.Η εντυπωσιακή ανάκαμψη του πετρελαίου έκανε τον μαύρο χρυσό να αναδειχτεί στους top gainers  των commodities το 2015, με κέρδη κοντά στο 50%, μετά την βουτιά ύψους 25% που είχε σημειώσει το 2015. Ακολουθεί το ασήμι, με κέρδη 17,5% και ο  χαλκός, με άνοδο 16% το 2016, μετά από την ελεύθερη πτώση της τάξης του 26% το 2015.

 

 

Στους χρηματιστηριακούς δείκτες, ο βραζιλιάνικος Bovespa "σάρωσε" με άνοδο άνω του 60% (σε όρους δολαρίου), ακολουθεί το χρηματιστήριο του Περού με κέρδη 54,8%, η Ρωσία με άνοδο 45,8% και η Ουγγαρία με κέρδη κοντά στο 30%. Από τις ανεπτυγμένες αγορές και με βάση τους δείκτες MSCI, ξεχώρισε το χρηματιστήριο του Καναδά με κέρδη 22% και ακολουθεί η Νέα Ζηλανδία με κέρδη 13,7%, η Αυστρία με άνοδο 10% και οι ΗΠΑ με άνοδο 9,7%.

 

 

 

Στα νομίσματα, το ρωσικό ρούβλι ήταν ο πρωταγωνιστής χάρη στην ανάκαμψη του πετρελαίου με κέρδη άνω του 21%, και ακολουθεί το ρεάλ Βραζιλίας με άνοδο 20,9% και η κορόνα Ισλανδίας με κέρδη 14,4%.

Στα ομόλογα, νικητές των αποδόσεων αναδείχθηκαν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, αφού έδωσαν κέρδη κοντά στο 21% μετά την σημαντική ανάκαμψη που σημειώθηκε το τελευταίο τρίμηνο του έτους, και ακολουθούν τ α κρατικά ομόλογα της Ν. Αφρικής με απόδοση 15,4% και της Βρετανίας με 9,3%.

 

 

Στις μετοχές, τα μεγαλύτερα κέρδη παγκοσμίως σημείωσε φέτος η μετοχή της Anglo American με άνοδο της τάξης του 290% το 2016 και με ανάκαμψη από  τα χαμηλά στα υψηλά έτους της τάξης του 500%.

Η Glencore με άνοδο άνω του 200% φέτος και με ανάκαμψη άνω του 300% από τα χαμηλά στα υψηλά έτους, ενώ το 2015 είχε σημειώσει βουτιά της τάξης του 70%.

Οι μεγάλοι χαμένοι

Στα εμπορεύματα, το κακάο σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση άνω του 32% και ακολουθεί το σιτάρι με πτώση 13,9%, το καλαμπόκι με απώλειες 2,5% και η πλατίνα με οριακή πτώση 1%.

Στα χρηματιστήρια, ο δείκτης του Ισραήλ αποτελεί την αγορά με τις μεγαλύτερες απώλειες το 2015 "κλείνοντας" στο -26,1%, και ακολουθεί η αγορά της Δανίας με πτώση 17,5%, της Ιταλίας με πτώση 13,9% και του Βελγίου με απώλειες άνω του 10%.

Στα νομίσματα, η αιγυπτιακή λίρα σημείωσε βουτιά άνω του 56%, το μπολιβάρ Βενεζουέλας 37% και το νόμισμα της Νιγηρίας σημείωσε απώλειες 36,6%.

Στα κρατικά ομόλογα, τις χειρότερες αποδόσεις προσέφεραν τα 10ετή της Πορτογαλίας με απώλειες 5,4% και ακολουθούν τα 10ετή της Πολωνίας με 1,1%.