Της Ελευθερίας Κούρταλη

Ο "παραδοσιακά" αδύναμος και ευμετάβλητος Σεπτέμβριος, τείνει και φέτος να επιβεβαιώσει την παράδοσή του στις αγορές, με τους αναλυτές να χαρακτηρίζουν ως την "ηρεμία πριν την καταιγίδα" τις ήσυχες ημέρες του καλοκαιριού, "βλέποντας" εξαιρετικά… ανήσυχες μέρες για τις μετοχές και τα ομόλογα προσεχώς.

Οι αμφιβολίες που κυριαρχούν πλέον στους επενδυτές σχετικά με την ικανότητα αλλά και τη θέληση των κεντρικών τραπεζών να δώσουν περισσότερα νομισματικά κίνητρα, τόνωσαν τις αγορές από την περασμένη Παρασκευή με μία ισχυρή δόση μεταβλητότητας, οδηγώντας σε ένα ανανεωμένο κύμα sell-off το οποίο - αν και θα ζήσει διαλείμματα νηνεμίας, θα οδηγήσει μετοχές και ομόλογα σε μία νέα σελίδα μετά το θερινό ράλι. 

"Οι αγορές έζησαν μία περίοδο σταθερότητας μόνο και μόνο επειδή ήταν σαφές από τους κεντρικούς τραπεζίτες τι θα δοθεί", σημειώνει ο Θεολόγης Χαψάλης, στρατηγικός αναλυτής της HSBC.

"Το μήνυμα που παίρνουμε τώρα είναι ότι η αύξηση των επιτοκίων της Fed άμεσα, δεν μπορεί να αποκλειστεί", σημειώνει, προσθέτοντας ό, τι αυτό που θα συμβεί στη συνέχεια εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Τράπεζα της Ιαπωνίας και την Fed.

Η φυγή των επενδυτών από το ρίσκο

Η Wall Street η οποία την Παρασκευή σημείωσε την μεγαλύτερη ημερήσια βουτιά από την ημέρα του Brexit άνοιξε χθες στο κόκκινο και στη συνέχεια γύρισε στα θετικά, με τους αναλυτές να υπογραμμίζουν ότι η μεταβλητότητα που απουσίαζε εδώ και μήνες από την αγορά, ήρθε για να μείνει.

H ανακούφιση της αγοράς ήρθε μετά την ομιλία της αξιωματούχου της Fed, Lael Brainard, η οποία είπε ότι η ομοσπονδιακή τράπεζα θα πρέπει να είναι προσεκτική στην απομάκρυνση του διευκολυντικού χαρακτήρα της πολιτικής, ενώ τόνισε ότι το επιχείρημα υπέρ μιας προληπτικής σύσφιξης της πολιτικής είναι λιγότερο ελκυστικό.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτά τα σχόλια αν και μειώνουν την πιθανότητα να προχωρήσει η Fed σε αύξηση των επιτοκίων την επόμενη εβδομάδα, δεν διαγράφουν την πιθανότητα να ακολουθήσει μία αύξηση αργότερα μέσα στο έτος, διατηρώντας έτσι την μεταβλητότητα και την ανησυχία στις αγορές.

Και στην Ευρώπη η μεταβλητότητα έκανε ηχηρή την παρουσία της, με τις μετοχές να σημειώνουν χθες τις μεγαλύτερες απώλειες των τελευταίων τριών εβδομάδων περιορίζοντας ωστόσο στο κλείσιμο τις απώλειές τους, ενώ τα ομόλογα της ευρωπεριφέρειας όπως τα πορτογαλικά, χτυπήθηκαν το περισσότερο σε ένα ευρύ ξεπούλημα, με τους επενδυτές να στρέφονται μακριά από το ρίσκο. 

Την ίδια στιγμή, οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων αποχαιρέτησαν για τα καλά τα αρνητικά επίπεδα, αγγίζοντας το υψηλότερο σημείο τους από την ημέρα της απόφασης της Βρετανίας για Brexit, η οποία και προκάλεσε ένα διεθνές sell-off σε όλα τα assets.

"Υπάρχουν σημάδια ότι το σκηνικό της μετα-Brexit εποχής του καλοκαιριού, όπου κυριάρχησαν τα καλύτερα στοιχεία για την ανάπτυξη καθώς και η μείωση των αποδόσεων, αρχίζει να ανατρέπεται και  οι επενδυτές δεν φαίνεται να έχουν προετοιμαστεί για αυτό", όπως σημειώνει ο Keith Parker, στρατηγικός αναλυτής της Barclays.

"Το sell-off στις μετοχές θα συνεχιστεί"

Σύμφωνα με τον Marko Kolanovic, επικεφαλής παραγώγων και έρευνας της JP Morgan, το ισχυρό sell-off αναμένεται να συνεχιστεί για αρκετό διάστημα ακόμη, Όπως προειδοποιεί τους επενδυτές, οι μετοχές βρίσκονται σε μία "νεκρή ζώνη" και η μεταβλητότητα αναμένεται να εκτοξευτεί.

"Περιμένουμε σίγουρα μια αύξηση της μεταβλητότητας το Σεπτέμβριο και το ισχυρό sell-off είναι εξαιρετικά πιθανό. Αυτό θα μπορούσε να προκληθεί από την υψηλή μεταβλητότητα και την απομόχλευση από διάφορες συστηματικές στρατηγικές". Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο δείκτης μεταβλητότητας VIX έχει ήδη αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο μηνών.

"Η χαμηλή μεταβλητότητα του καλοκαιριού ήταν απλά η ηρεμία πριν την καταιγίδα για τις αγορές", όπως επισημαίνει ο αναλυτής της Deutsche Bank, David Bianco προειδοποιώντας πως τα πράγματα θα αλλάξουν δραματικά και μάλιστα πολύ σύντομα, με το φθινόπωρο να σπρώχνει τον δείκτη S&P 500 8%-10% χαμηλότερα.

Σύμφωνα με την Goldman Sachs, το επόμενο διάστημα είναι γεμάτο κινδύνους για τις αγορές. Η αβεβαιότητα που περιβάλλει τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ θα μπορούσε επίσης να χτυπήσει τις μετοχές. 

Τα απογοητευτικά οικονομικά στοιχεία των ΗΠΑ αυξάνουν επίσης τις πιθανότητες ότι τα κέρδη των εισηγμένων δεν θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες των αναλυτών, πράγμα που θα σήμαινε περαιτέρω άσχημα νέα για τις μετοχές, όπως προσθέτει. "Η ηρεμία που χαρακτήρισε τα χρηματιστήρια κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ώθησε τον ενθουσιασμό των επενδυτών σε υπερβολικά αυξημένα επίπεδα, όπως σημειώνει η αμερικάνικη τράπεζα, κάτι που στρώνει ένα πολύ ανώμαλο έδαφος για τις αγορές προσεχώς", προειδοποιεί η αμερικάνικη τράπεζα.

Μια απότομη διόρθωση είναι επικείμενη, σύμφωνα με τον David Rosenberg, επικεφαλής οικονομολόγος και στρατηγικός αναλυτής της Gluskin Sheff. "Θα έχουμε μια τέλεια καταιγίδα αν η Fed αυξήσει τα επιτόκια στους επόμενους μήνες. Το πρόβλημα είναι ότι η αγορά δεν το έχει αποτιμήσει σωστά και δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν δούμε μία επανάληψη της αναταραχής που ζήσαμε προς το Δεν θα πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι βλέπουμε κάποιο είδος επανάληψης, όπως είχαμε προς το τέλος του περασμένου έτους και στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2016, όπου η διόρθωση στην Wall Street άγγιξε το 12%".

Το ράλι φέρνει το… σοκ στη φούσκα των ομολόγων

Το πρόσφατο ράλι στα ομόλογα διεθνώς, το οποίο ώθησε τις αποδόσεις σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ το καλοκαίρι, είχε σταματήσει τις τελευταίες εβδομάδες. Η επιβράδυνση μετατράπηκε σε ένα sell-off την περασμένη Παρασκευή, καθώς οι αγορές απογοητεύτηκαν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον Mario Draghi, ο οποίος δεν σηματοδότησε μια επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. 

Τα χαμηλά επιτόκια και οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ έχουν οδηγήσει τις τιμές των ομολόγων υψηλότερα φέτος και τις αποδόσεις τους σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ. Στα τέλη του Αυγούστου, κρατικά ομόλογα αξίας πάνω από 13 τρις δολάρια διαπραγματεύονταν με αρνητικές αποδόσεις.

Αυτό το γεγονός έχει ωθήσει εδώ και καιρό τους αναλυτές να προειδοποιούν για την φούσκα που έχει δημιουργηθεί στα ομόλογα και η οποία κινδυνεύει σύντομα να σκάσει. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της BofA Merrill Lynch για τις ροές των funds, ο νούμερο ένα κίνδυνος για αυτό το φθινόπωρο [παραμένει το σοκ στην αγορά ομολόγων, επισημαίνοντας πως οι επενδυτές έχουν τοποθετήσει πάνω από 150 δισ. δολ. στα ομόλογα από τις αρχές του έτους με τις εισροές να χτυπούν σερί 26 εβδομάδων.

Σύμφωνα με τον Francesco Garzarelli, αναλυτή της Goldman Sachs, το sell-off στην αγορά των ομολόγων θα επεκταθεί. "Η πτώση στα χρηματιστήρια μπορεί να επιβραδύνει την ανοδική κίνηση στις αποδόσεις των ομολόγων αλλά δεν πρόκειται να την αντιστρέψει", όπως τονίζει σημειώνοντας τους τρεις λόγους που στηρίζουν αυτή την άποψη: οι αποτιμήσεις των ομολόγων είναι εδώ και καιρό "τεντωμένες", το QE χάνει την επιρροή του και οι επενδυτές κοιτούν πλέον προς την δημοσιονομική τόνωση και όχι την νομισματική τόνωση ως φάρμακο για την ανάπτυξη.

Από την πλευρά της η Citigroup προειδοποιεί ότι η άνοδος της μεταβλητότητας στα ομόλογα και τις μετοχές θα μπορούσε να διαρκέσει περισσότερο από δυο χρηματιστηριακές συνεδριάσεις.

"Η αδράνεια της ΕΚΤ και η επιθετικότητα της Fed φαίνεται να είναι η αιτία του sell-off, αλλά κανένα από αυτά τα γεγονότα δεν αποτελεί μια ριζική αλλαγή στην πολιτική των κεντρικών τραπεζών", όπως σημειώνει ενώ δηλώνει επιφυλακτική για το μέγεθος αυτής της τεχνικής διόρθωσης δεδομένου ότι η τοποθετήσεις είχαν αγγίξει υπερβολικά επίπεδα.