Τις επιπτώσεις ενός Brexit στο εμπόριο, το τραπεζικό σύστημα αλλά και το ΑΕΠ των χωρών της Ε.Ε εξετάζει η Citigroup. Όπως επισημαίνει, η Ελλάδα όπως και οι υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας θα δουν το ΑΕΠ τους να μειώνεται άνω του 0,5% για τα επόμενα 1-3 χρόνια.

Η άμεση οικονομική επίπτωση του Brexit στην υπόλοιπη Ε.Ε πιθανότατα να είναι πολύ μικρότερη από ό, τι στο ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο, δεδομένου ότι οι εξαγωγές της υπόλοιπης Ε.Ε προς το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελούν μόνο το 3% του ΑΕΠ, ενώ οι εξαγωγές του Ηνωμένου Βασιλείου προς την Ε.Ε, αποτελούν το 13% του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου. Ωστόσο, η απότομη προσαρμογή της αξίας των assets του Ηνωμένου Βασιλείου που κατέχονται από κατοίκους της Ε.Ε, όχι μόνο από τις τράπεζες (δηλαδή το 46% του ΑΕΠ της υπόλοιπης Ε.Ε) θα μπορούσε να μειώσει τον πλούτο της περιοχής, ενώ οι τράπεζες με ιδιαίτερα μεγάλα ανοίγματα προς το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν σοβαρές απώλειες.

Οι χώρες που θα χτυπηθούν το περισσότερο από το Brexit

Συνολικά, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Κύπρος θα πληγούν το περισσότερο μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Λόγω των σημαντικών εμπορικών σχέσεων (προς το Ηνωμένο Βασίλειο και σε παγκόσμιο επίπεδο), σημαντικό χτύπημα θα δεχθούν η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, καθώς και οι χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης, λόγω των αυστηρότερων χρηματοπιστωτικών συνθηκών και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θα απειληθούν από οικονομική στενότητα, καθώς και από τον φόβο μήπως χάσουν κάποια κονδύλια της ΕΕ.

Σε ότι αφορά το εμπόριο, οι χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση μέσω του κλάδου των υπηρεσιών είναι πιθανό να πληγούν περισσότερο, καθώς, όπως εκτιμά η Citi, υπάρχει κίνδυνος φραγμών στο εμπόριο υπηρεσιών. Αυτό θα ισχύει ιδιαίτερα για τον κλάδο χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο τρέχει πλεόνασμα με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ (0,2% του ΑΕΠ).

Η Μάλτα, το Λουξεμβούργο, η Κύπρος και η Ιρλανδία έχουν το υψηλότερο εμπόριο υπηρεσιών με το Ηνωμένο Βασίλειο, ως ποσοστό του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας το 10% του ΑΕΠ. Οι χώρες-προορισμοί διακοπών της Νοτιάς Ευρώπης όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ισπανία (αλλά όχι Ιταλία) "τρέχουν" μεγάλα πλεονάσματα εμπορικών υπηρεσιών με το Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίθετα, οι υπηρεσίες εμπορίου των περισσότερων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης με το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μικρές, λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ.  Το συνολικό εμπόριο της Γαλλίας με το Ηνωμένο Βασίλειο (1,3% του ΑΕΠ) είναι μεγαλύτερο από ό, τι της Γερμανίας ή της Πολωνίας (0,9% του ΑΕΠ).

Σε ότι αφορά το εμπόριο αγαθών, οι περισσότεροι κατηγορίες θα παραμείνουν χωρίς φραγμούς, αλλά ορισμένα αγαθά μπορεί να υποστούν μια αισθητή αύξηση των δασμών (π.χ. αυτοκίνητα, μέχρι περίπου 10%). Το διοικητικό κόστος για τους τελωνειακούς ελέγχους θα αυξήσει επίσης το κόστος του εμπορίου γενικότερα, αποθαρρύνοντας περαιτέρω το εμπόριο με το Ηνωμένο Βασίλειο. Μεταξύ των μεγάλων οικονομιών της Ε.Ε, οι γερμανικές εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο είναι στο 2,4% του ΑΕΠ, οι εξαγωγές της Πολωνίας στο 2,3%, της Ισπανίας στο 1,5%, της Γαλλίας 1,4% και της Ιταλίας 1,1%.

Κίνδυνος για σοκ στις τράπεζες

Σε ότι αφορά την χρηματοοικονομική έκθεση, σε οικονομικά κέντρα όπως το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία και η Κύπρος, η σχέση τους με το Ηνωμένου Βασίλειο ξεπερνά ακόμη και τα ΑΕΠ τους. Αλλά ακόμη και μεγάλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία έχουν δεσμούς που ισοδυναμούν με το ήμισυ περίπου του ΑΕΠ τους. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της BIS, οι ισπανικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση σε απόλυτους όρους και - μαζί με την Ιρλανδία - την υψηλότερη έκθεση σε σχέση με το ΑΕΠ.

Τόσο η Ιρλανδία όσο και η Ισπανία έχουν ζήσει πρόσφατα μεγάλες τραπεζικές κρίσεις, έτσι οι χώρες αυτές θα χτυπηθούν περισσότερο. Η έκθεση των γερμανικών τραπεζών ανέρχεται στο 13% του γερμανικού ΑΕΠ και παρόμοιες είναι οι σχετικές εκθέσεις των σουηδικών και των ολλανδικών τραπεζών. Η έκθεση των γαλλικών τραπεζών αγγίζει το 10% του γαλλικού ΑΕΠ, ενώ οι έκθεση των τραπεζών του Βελγίου, της Ιταλίας, της Αυστρίας και της Φινλανδίας δεν υπερβαίνει το 5% του ΑΕΠ. Αυτή η έκθεση, αν δεν είναι αντισταθμισμένη, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες στον τραπεζικό τομέα όλων των χωρών σε περίπτωση ενός μεγάλου οικονομικού σοκ στο Ηνωμένο Βασίλειο, προκαλώντας μια μεγάλη υποτίμηση της στερλίνας.  

Το κενό του προϋπολογισμού

Δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο συνεισφέρει στον προϋπολογισμό της ΕΕ, η αναχώρησή του θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα κενό θα πρέπει να καλυφθεί από άλλες χώρες. Το 2014, η καθαρή συνεισφορά του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν 4,93 δισ. ευρώ ή 19% του συνόλου, η τρίτη μεγαλύτερη μετά τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ενώ το ποσό είναι μικρό σε σχέση με το ΑΕΠ της υπόλοιπης  Ε.Ε (0,04% του ΑΕΠ), οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε δεν είναι ποτέ εύκολες. Οι χώρες που συνεισφέρουν πιθανότατα θα επιμείνουν σε περικοπές δαπανών, ενώ οι χώρες- παραλήπτες μπορεί να απαιτήσουν υψηλότερες εισφορές για να αντισταθμίσουν την υστέρηση των εσόδων.

Πτώση στο ΑΕΠ της ευρωζώνης, πλήγμα στην ευρωπεριφέρεια

Συνολικά, το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα μπορούσε να μειωθεί κατά περίπου 0,5% ετησίως για τα επόμενα 1-3 χρόνια, με το χτύπημα να είναι σχετικά υψηλότερο στις χώρες της περιφέρειας και συγκεκριμένα στην Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, όπως τονίζει η Citi.

Ελευθερία Κούρταλη