Του Βασίλη Γεώργα

Μια από τις κρισιμότερες συνεδριάσεις στην Ιστορία του Χρηματιστηρίου της Αθήνας αναμένεται ότι θα είναι η σημερινή. Είναι η μέρα που –αφού η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ανάψει και τυπικά το πράσινο φως- ο ηλεκτρονικός πίνακας της Λεωφόρου Αθηνών θα ξανανάψει μετά από 25 ημέρες εκτός πρίζας, και 47,9 δισεκατομμύρια ευρώ εγκλωβισμένων αξιών από τις 26 Ιουνίου, θα απελευθερωθούν για να αποτιμήσουν τη ζημιά που έγινε τον τελευταίο μήνα στις τράπεζες και την πραγματική οικονομία, αλλά και να αρχίσουν να προεξοφλούν την ομιχλώδη επόμενη ημέρα.

Σημείο αφετηρίας για τον Γενικό Δείκτη θα είναι οι 797,52 μονάδες όπου είχε κλείσει την τελευταία Παρασκευή πριν την τραπεζική αργία και τα capital controls, όμως το ερώτημα που καίει όλους, είναι ποιο θα είναι το σημείο τερματισμού της πρώτης δύσκολης μέρας αλλά και εκείνων που έπονται στη συνέχεια μέχρι να κατακαθίσει ο κουρνιαχτός.

Δικαιολογημένα το ενδιαφέρον και η αγωνία βρίσκονται στο κατακόρυφο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη καθώς όλα τα βλέμματα θα είναι καρφωμένα στην αγορά της Αθήνας, η επαναλειτουργία της οποίας σηματοδοτεί την τελευταία πράξη για την προσπάθεια επιστροφής της οικονομίας σε κάποιας μορφής κανονικότητα, μετά το άνοιγμα των τραπεζών.

Η ανησυχία για την πιθανότητα να καταγραφούν πολύ μεγάλες διψήφιες απώλειες, ειδικά στις τραπεζικές μετοχές αλλά και στο σύνολο της αγοράς, "στοιχειώνει" επενδυτές και  διαχειριστές κεφαλαίων οι οποίοι από σήμερα θα πρέπει να λάβουν σκληρές αποφάσεις για τη διαχείριση και την αναδιάρθρωση των χαρτοφυλακίων τους.

Oι εκτιμήσεις των περισσότερων αναλυτών προεξοφλούν μίνι-κραχ στο ταμπλό ως αποτέλεσμα του εκρηκτικού κοκτέιλ ανησυχιών που έχουν να κάνουν με τις επιπτώσεις της απαγόρευσης αγορών μετοχών από Έλληνες επενδυτές από τα διαθέσιμα των τραπεζικών τους λογαριασμών, της ανησυχίας ότι οι μέτοχοι των τραπεζών θα υποστούν νέα σημαντική απίσχναση  ενόψει των –απροσδιόριστου ύψους και όρων- αυξήσεων κεφαλαίου, των προβληματισμών για την σταθερότητα της κυβέρνησης και της αβεβαιότητας για το εάν η νέα δανειακή σύμβαση θα προλάβει να υπογραφεί μέσα στις επόμενες τρεις εβδομάδες.

Το γεγονός ότι αναμένεται ουρά πιέσεων και από μεγαλομετόχους που λόγω των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων, υφίστανται ισχυρό πλήγμα από πλευράς ρευστότητας, δημιουργεί επιπλέον ανασφάλεια.

Aπό την άλλη, ωστόσο, τέτοιες ημέρες σαν τη σημερινή, είναι που προκαλούν τις μεγάλες αγοραστικές ευκαιρίες για όσους έχουν αντανακλαστικά και ρευστότητα να τις εκμεταλλευτούν, και αυτό είναι το δεύτερο μεγάλο στοίχημα –μετά την προστασία των χαρτοφυλακίων- που θα παίζεται από σήμερα πλέον στην αγορά της Αθήνας.

Με τη λογική πως ό,τι είναι να γίνει πρέπει να γίνει γρήγορα, οι Αρχές δεν αναμένεται να  επιβάλουν πρόσθετους περιορισμούς όπως η μείωση των ορίων διακύμανσης των μετοχών που θα διατηρηθεί στο +-30%, ή στο ωράριο των συναλλαγών (10.30 – 17.19), και αυτό κάνει την κατάσταση πραγματικά δύσκολη. Μόνη εξαίρεση αποτελεί η απόφαση του Χ.Α για μείωση των ορίων πάνω από τα οποία θα διακόπτεται αυτόματα η διαπραγμάτευση μιας μετοχής και θα γίνονται δημοπρασίες για τον καθορισμό της τιμής των μετοχών (ΑΜΕΜ).

Ο φόβος ότι με την έναρξη των συναλλαγών θα μπορούσε να καταρρεύσει χρηματιστηριακά ο τραπεζικός κλάδος, μετατρέποντας σε ναρκοπέδιο τη Λεωφόρο Αθηνών με αλυσιδωτές εκρήξεις στα margins των επενδυτικών χαρτοφυλακίων και στις εγγυήσεις που έχουν δοθεί υπό μορφή μετοχών, είναι υπαρκτός και αποτελούσε από την πρώτη στιγμή τον κυριότερο λόγο που η κυβέρνηση, οι τραπεζίτες και πολλές χρηματιστηριακές εταιρείες δεν επιθυμούσαν να επαναλειτουργήσει το Χρηματιστήριο πριν ξεκαθαρίσει περισσότερο η εικόνα.

Ενδεχομένως οι ανησυχίες να αποδειχθούν υπερβολικές, ωστόσο οι απώλειες κατά τις πρώτες ώρες της συνεδρίασης αναμένονται σφοδρές αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ο παραστατικός τίτλος (ADR) της Εθνικής Τράπεζας στη Νέα Υόρκη, βρισκόταν την Παρασκευή 30% χαμηλότερα σε σχέση με το τελευταίο κλείσιμο της μετοχής στην Αθήνα (0,83 ευρώ έναντι 1,20 ευρώ).

Στο σενάριο που οι τράπεζες υποχωρήσουν σήμερα προς το πλαφόν της ανώτατης επιτρεπόμενης πτώσης, αυτό θα σημάνει ότι θα "εξαϋλωθούν" περίπου 3,9 δισ. ευρώ χρηματιστηριακής αξίας από τον κλάδο ο οποίος με κεφαλαιοποίηση 12,9 δισ. ευρώ αντιστοιχεί στο ένα τρίτο της αξίας του ελληνικού χρηματιστηρίου. Αντίστοιχα το διαπραγματεύσιμο αμοιβαίο κεφάλαιο Global X FTSE 20 (GREK) που παρακολουθεί την πορεία του ελληνικού "25άρη), βρίσκεται σήμερα 17% χαμηλότερα από το κλείσιμο της 26ης Ιουνίου ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα κατέγραψε ιστορικά χαμηλά στα 9,22 δολάρια.  

Ενδεχομένως λίγο καλύτερα να είναι τα πράγματα με τις μετοχές της πραγματικής οικονομίας σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών, καθώς εκεί οι πιέσεις αναμένονται συγκριτικά ηπιότερες. Το γεγονός ότι -μετά τη συμφωνία της Συνόδου Κορυφής που θεωρητικά απομάκρυνε  από το προσκήνιο τα σενάρια της άμεσης χρεοκοπίας- η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου έχει υποχωρήσει από το 20% στο 12%, όσο δηλαδή ήταν και πριν την υποχρεωτική αργία του Χρηματιστηρίου, αφήνει κάποια περιθώρια ώστε η αναπροσαρμογή των αποτιμήσεων στην αγορά με βάση το ρίσκο χώρας, να είναι πιο ήπια. Θεωρείται, όμως, βέβαιο ότι θα επηρεαστούν αρνητικά μετοχές εισαγωγικών εταιρειών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα λόγω των capital controls, εμπορικές επιχειρήσεις με ιδιαίτερη έκθεση στην ελληνική αγορά όπου η κατανάλωση έχει καταρρεύσει, καθώς και βιομηχανικές επιχειρήσεις που έχουν προβλήματα με την εισαγωγή πρώτων υλών. Συνολικά οι αναλυτές αναμένουν μια βίαια αναπροσαρμογή των αποτιμήσεων σε χαμηλότερα επίπεδα ώστε να αποτιμηθούν οι επιπτώσεις των capital controls και της ζημιάς που έχει γίνει στην οικονομία, και εν συνεχεία τη σταθεροποίηση ή και ανάκαμψη της αγοράς ανάλογα με το πόσο γρήγορα θα υπογραφεί και θα αρχίσει να εφαρμόζεται το τρίτο μνημόνιο και θα αρχίσει η εκταμίευση των πόρων.

Το γεγονός ότι τα χέρια των Ελλήνων επενδυτών είναι "δεμένα" λόγω των περιορισμών σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα άμεσης αξιοποίησης των διαθεσίμων τους στις τράπεζες για αγορές μετοχών (σ.σ μόνο με "νέο χρήμα), κάνει τα πράγματα δυσκολότερα. Όμως είναι ένα θέμα που τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα περνά σε δεύτερη μοίρα. Στην πραγματικότητα κανείς στην αγορά δεν περιμένει ότι σήμερα ή αύριο θα υπάρχουν πολλοί αγοραστές είτε από την Ελλάδα, είτε από το εξωτερικό για να απορροφήσουν την προσφορά που θα εκδηλωθεί. Για τις τυχόν... αγοραστικές ευκαιρίες άλλωστε, τα 30-40 εκατ. ευρώ διαθέσιμα που είναι πιστωμένα στις μερίδες των επενδυτών και τα χρήματα που βρίσκονται στα "στρώματα" ή και στο εξωτερικό, είναι αρκετά σε πρώτη φάση για τους επενδυτές που θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν τις διακυμάνσεις των τιμών. Σε επόμενη φάση, και εφόσον δημιουργηθούν ευκαιρίες μέσα από τις νέες εκδόσεις μετοχών από τις τράπεζες στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης, ή άλλες εισηγμένες εταιρείες που θα προχωρήσουν σε αύξηση κεφαλαίου, προβλέπεται ότι θα μπορούν να αξιοποιηθούν και οι υφιστάμενες καταθέσεις των επενδυτών στις τράπεζες, εάν μέχρι τότε δεν έχουν αρθεί πλήρως οι περιορισμοί των capital controls.