Από τους Βασίλη Γεώργα - Νίκο Χρυσικόπουλο

Σκληρές και δύσκολες αποφάσεις θα πρέπει να λάβουν οι επενδυτές την ημέρα που θα ανοίξει ξανά το ελληνικό χρηματιστήριο προκειμένου να διαχειριστούν τα "εγκλωβισμένα" εδώ και δύο εβδομάδες χαρτοφυλάκια τους που συμποσούνται σε περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια ευρώ χρηματιστηριακής αξίας.

Μόλις αποκατασταθεί η τραπεζική ομαλότητα, η ημέρα της επανεκκίνησης των συναλλαγών δεν θα βρίσκεται πλέον μακριά, καθώς είναι σε γνώση όλων ότι επείγει για τη βιωσιμότητα της οικονομίας να τεθούν το συντομότερο δυνατό ξανά σε λειτουργία βασικές ζωτικές λειτουργίες του τραπεζικού συστήματος, μέρος των οποίων αποτελεί το σύστημα TARGET το οποίο εξυπηρετεί και την κεφαλαιαγορά.

Σύμφωνα με πηγές της αγοράς που μίλησαν στο "Κ", η απόφαση για την επαναλειτουργία του Χ.Α. θα εξαρτηθεί απόλυτα από τις δυνατότητες του τραπεζικού συστήματος να ξαναλειτουργήσει με μεγαλύτερη ομαλότητα, και αυτό προϋποθέτει επαρκή ρευστότητα την  οποία κάποιοι αναλυτές υπολογίζουν σε τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο χρονικό διάστημα μετά από την επανεκκίνηση των χρηματιστηριακών συναλλαγών στην Ελλάδα, δεν προβλέπονται ανέφελες και εύκολες για κανέναν. Στην πλειονότητά τους οι αναλυτές με τους οποίους συνομίλησε το "Κ" αναγνωρίζουν πως χιλιάδες επενδυτές από την Ελλάδα και εκατοντάδες funds από το εξωτερικό και κυρίως εκείνα που είναι εκτεθειμένα στον τραπεζικό κλάδο, θα κληθούν να σταθμίσουν τις συνθήκες, και να αποφασίσουν τι θα κάνουν με τις μετοχές που έχουν αγοράσει ή την έκθεσή τους στα παράγωγα, σε ένα περιβάλλον που εκ των πραγμάτων ούτε ευνοϊκό για επενδύσεις θα είναι, ούτε "φιλικό" για τη διακίνηση κεφαλαίων εφόσον οι περιορισμοί των capital controls θα συνεχίσουν να υφίστανται για αρκετούς μήνες ακόμη.

Σεισμικές δονήσεις

Στην ερώτηση εάν το Χ.Α. μπορεί να λειτουργήσει με capital controls στις τράπεζες, η απάντηση είναι καταφατική, αφού υπάρχει και το προηγούμενο της Κύπρου. Ωστόσο, θα υπάρξουν επιπτώσεις καθώς βραχυπρόθεσμα αναμένεται μεγάλη πτώση του τζίρου. Το θέμα είναι τι θα γίνει με τους ξένους επενδυτές καθώς το προϊόν της πώλησης, το ποσό που θα μπει στο λογαριασμό τους αν πουλήσουν ελληνικές μετοχές, δε μπορεί να μεταφερθει στο εξωτερικό λόγω ακριβώς των Capital controls. Μεγάλο ρόλο παίζει η "εθνικότητα" του θεματοφύλακα, καθώς πολλοί ξένοι πραγματοποιούν συναλλαγές μέσω remote members.

Μεγάλο "αγκάθι" αποτελεί η μεταφορά στο εξωτερικό των κεφαλαίων που θα προκύψουν από την πώληση τίτλων από ξένους επενδυτές , αλλά και το εάν μπορέσουν οι Έλληνες επενδυτές να πάρουν το αντίτιμο των πωλήσεων τίτλων από τις τράπεζες.Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν μπορεί να γίνει αγορά μετοχών μέσω χρημάτων που υπήρχαν στο σύστημα μέχρι 26.06.15 (παλιοί λογαριασμοί). Σ' αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να ανοίξουν νέοι λογαριασμοί οι οποίο θα τροφοδοτούνται μόνο με κατάθεση μετρητών από το εξωτερικό και από πώληση asset.

Για τις πρώτες μια – δύο ημέρες οι χρηματιστηριακές εταιρείες είναι προετοιμασμένες για "σεισμικές" κινήσεις στην αγορά όχι μόνο από πλευράς διακυμάνσεων, όσο από την υπερδραστηριότητα που περιμένουν να εκδηλωθεί εκ μέρους των πελατών τους και τα αιτήματα αναδιάρθρωσης των χαρτοφυλακίων που θα υπάρχουν. "Τις πρώτες ημέρες μάλλον θα χρειαστεί να δουλεύουμε με τέσσερα χέρια για να προλάβουμε να εκτελούμε εντολές" λέει αστειευόμενος στο "Κ" στέλεχος μεγάλης χρηματιστηριακής εταιρείας. Είναι καλύτερο να εκτονωθεί η κατάσταση οσο το δυνατό πιο γρήγορα, παρά σιγά σιγά, υπερθεματίζουν, πάντως, οι αναλυτές...

Margin calls – short selling

Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία φαίνεται ότι δεν θα υπάρξει μεγάλος πανικός από margin calls. Και αυτό διότι οι χρηματιστηριακές είχαν πάρει τα μέτρα τους ήδη από πριν την επιβολή τραπεζικής αργίας και είχαν περιορίσει το άνοιγμα των πελατών τους. Μάλιστα πολλές από αυτές δε δεχόντουσαν ως collateral τραπεζικούς τίτλους για περαιτέρω μόχλευση, λόγω των μεγάλων διακυμάνσεων τους τελευταίους μήνες.  Ακόμη, όμως και τους "ανοικτούς" κωδικούς, ο πελάτης της ΑΧΕ θα κληθεί όταν ανοίξει η αγορά, να κλείσει το άνοιγμα του είτε με κατάθεση (διατραπεζικές συναλλαγές επιτρέπονται), είτε με πώληση τίτλων, είτε με το συνδυασμό και των δύο.

Ήδη πελάτες έχουν μεταφέρει ποσά τους στις χρηματιστηριακές για να κλείσουν το άνοιγμα που θα εμφανιστεί στην εκκαθάριση των συναλλαγών καθώς προτιμούν να περισώσουν τις μετοχές τους (θεωρητικά έχουν ζωή ως το διενεκές),  παρά τα χρήματα που μπορεί να έχουν την επόμενη ημέρα, έπειτα από ένα πιθανό "κούρεμα".

Οι ξένοι

Ένα μεγάλο διακύβευμα επίσης των επόμενων ημερών είναι η στάση της Morgan Stanley International σε ότι αφορά την διαχείριση των ελληνικών δεικτών MSCI στους οποίους βασίζονται κεφάλαια δισεκατομμυρίων ευρώ  από ξένα χαρτοφυλάκια παθητικής διαχείρισης για να υλοποιήσουν τις επενδύσεις τους. Ο επενδυτικός οίκος προσανατολίζεται να θέσει τις ελληνικές μετοχές σε μια ξεχωριστή κατηγορία και έχει ήδη ξεκινήσει τη διαβούλευση με μεγάλους διαχειριστές κεφαλαίων για το αν θα πρέπει να το πράξει αργότερα ή πριν περάσει το προβλεπόμενο διάστημα των 40 ημερών από το κλείσιμο της αγοράς.

Πάντως, για αρκετούς αναλυτές οι επιπτώσεις είναι θέμα χρόνου να αρχίσουν να επιβαρύνουν ή και να απειλούν τη βιωσιμότητα πολλών εισηγμένων εταιρειών. "Για τις πέντε – δέκα μέρες που θα είναι κλειστό το τραπεζικό σύστημα, η ζημιά είναι διαχειρίσιμη αλλά όσο περνά ο χρόνος θα γίνεται σοβαρότερη για την πραγματική οικονομία. Δεν μπορώ να φανταστώ την κατάσταση αυτή να συνεχίζεται έτσι μέχρι τον Σεπτέμβριο" σχολιάζει χρηματιστηριακός αναλυτής στο "Κ".

Οι εισαγωγικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να εκτελέσουν  παραγγελίες, η εμπιστοσύνη στις εξαγωγικές έχει υποστεί πλήγμα. Η αγορά καταναλωτικών ειδών έχει κυριολεκτικά μπει στην κατάψυξη με μεγάλη πτώση τζίρου κατά 50-70%, πλην κάποιων εξαιρέσεων. Όσο περνούν οι μέρες χωρίς έσοδα, η οικονομική τους κατάσταση επιβαρύνεται. Δεν θα πληρώνουν σε λίγο δάνεια στις τράπεζες, μισθούς στους εργαζόμενους, χρήματα στους προμηθευτές κλπ. Και η ύφεση θα τις χτυπήσει κάποια στιγμή σαν κεραυνός.

Αν από την άλλη η ομαλότητα αρχίσει να αποκαθίσταται σε ορίζοντα δύο εβδομάδων από σήμερα, η ζημιά θα μπορεί να περιοριστεί γρήγορα. Οι μετοχές των εταιρειών της πραγματικής οικονομίας είναι βέβαιο ότι θα χτυπηθούν λιγότερο  από χρηματιστηριακής άποψης και ίσως αν υπάρχει συμφωνία όταν ξανανοίξει το Χρηματιστήριο, να μην επηρεαστούν αρνητικά αλλά να δούμε τις πιο ισχυρές και εκείνες με τον εντονότερο εξαγωγικό προσανατολισμό, να ανεβαίνουν κιόλας στο ταμπλό.

Τι θα γίνει με τις τραπεζικές μετοχές
 
Τα σενάρια για το αν οι μετοχές των τραπεζών θα ξεκινήσουν κανονικά τη διαπραγμάτευση ή με περιορισμούς στις χρηματιστηριακές συναλλαγές ή καθόλου είναι πολλά. Ένα σημαντικό πρόβλημα με το οποίο θα έρθουν αντιμέτωπες οι ΑΧΕ και οι πελάτες τους αν το Χρηματιστήριο ανοίξει χωρίς τις τράπεζες είναι ότι θα "σκάσουν" πολλοί λογαριασμοί margin καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος των συμβάσεων δανεισμού που έχουν ως collaterals τις τραπεζικές μετοχές, δεν θα καλύπτεται. Θα απαιτηθεί τότε είτε να ρευστοποιηθεί το σύνολο ή μέρος των χαρτοφυλακίων ή οι θέσεις να καλυφθούν με ρευστό.

Πιθανή συνέχιση της αναστολής διαπραγμάτευσης των τραπεζικών μετοχών θα έχει και έμμεσες επιπτώσεις στην συνολική συμπεριφορά της χρηματιστηριακής αγοράς. Δεδομένου ότι οι τέσσερις τράπεζες με συνολική κεφαλαιοποίηση 12,8 δις. ευρώ, επηρεάζουν κατά 20% τη "βαρύτητα" του Γενικού Δείκτη, σε περίπτωση αναστολής τους η πτώση τουλάχιστον αρχικά θα είναι μικρότερη, ενώ αντίστοιχα αν ξεκινήσουν μαζί με την υπόλοιπη αγορά, τα περιθώρια υποχώρησης θα είναι μεγαλύτερα. Χρηματιστηριακοί αναλυτές δίνουν αυξημένη πιθανότητα να υπάρξει απαγόρευση του short selling στις τραπεζικές μετοχές, όπως το 2012, ωστόσο η ημερήσια διακύμανση, +,- 30% στα blue chips, μάλλον θα διατηρηθεί.
 

* Προσαρμοσμένη αναδημοσίευση από το ΚΕΦΑΛΑΙΟ της 11ης Ιουλίου