Του Νίκου Ρουσάνογλου

Τα σημαντικά οφέλη και την επενδυτική ευκαιρία που συνιστά η διαδικασία της ανακατασκευής κι επανατοποθέτησης υφιστάμενων κτιρίων στην αγορά ακινήτων, επισήμαναν στελέχη των ΑΕΕΑΠ και των εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων, στο πλαίσιο του συνεδρίου "Build the future: Real Estate, ΑΕΕΑΠ και βιώσιμες κατασκευές στο επίκεντρο”, που πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της έκθεσης "Οικοδομή 2025" που διοργανώνει το διάστημα 9-12 Οκτωβρίου, η Ρότα στο Metropolitan Expo Center.

"Προτεραιότητά μας αυτήν την περίοδο, αποτελεί η επανατοποθέτηση υφιστάμενων κτιρίων στον αστικό ιστό", τόνισε η κα. Όλγα Ίτσιου, Chief Operating Officer της Dimand. "Στο πλαίσιο αυτό, μας ενδιαφέρει η κατοικία και ιδίως εκείνη που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας. Το φιλόδοξο εγχείρημα της μεταφοράς των υπουργείων και λοιπών υπηρεσιών από το κέντρο στο ακίνητο της ΠΥΡΚΑΛ στη Δάφνη, αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στην επιστροφή της κατοικίας στο κέντρο της πόλης. Πιστεύουμε ότι θα απελευθερώσει σημαντικό όγκο ακινήτων και θα σημάνει μια νέα γενιά έργων, με έμφαση στην κατοικία", τόνισε η κα. Ίτσιου.

Σύμφωνα πάντως με την ίδια, η ανάπτυξη μεγάλου αριθμού κατοικιών από τις μεγάλες εταιρείες ακινήτων είναι κάτι δύσκολο, καθώς δεν υπάρχουν μεγάλα οικόπεδα για να αναπτυχθούν οι αντίστοιχοι όγκοι κτιρίων. "Στο εξωτερικό αυτό είναι κάτι που συνήθως γίνεται με πρωτοβουλία των δήμων, που προσφέρουν τα οικόπεδα και οι ιδιώτες προχωρούν σε νέες κατασκευές, κρατώντας κι ένα τμήμα για τους ίδιους και προσφέροντας και κοινωνική στέγη. Αυτό τώρα επιχειρείται να ξεκινήσει στην Ελλάδα από το ίδιο το δημόσιο. Ωστόσο, θεωρώ ότι πρώτα πρέπει να εστιάσουμε στα περίπου 500.000 κλειστά σπίτια που βρίσκονται στην Αττική και ανήκουν σε ιδιώτες, ή τις τράπεζες", ανέφερε η κα. Ίτσιου.

Στις νέες αναπτύξεις κατοικιών στο Ελληνικό, αναφέρθηκε και ο κ. Αλέξανδρος Μουλάς, Chief Commercial Officer της Lamda Development, με αφορμή και την πρόσφατη εξέλιξη με την ανάπτυξη μιας νέας "γειτονιάς" στο τμήμα του ακινήτου που συνορεύει με τη Γλυφάδα. Όπως σημείωσε ο κ. Μουλάς, το "East Village” θα περιλαμβάνει μια σειρά οικιστικών συγκροτημάτων, συνολικής δομήσιμης επιφάνειας 230.000 τ.μ. "Οι εργασίες στα πρώτα δύο οικόπεδα θα ξεκινήσουν προς το τέλος του έτους, ή τις αρχές του 2026. Παράλληλα, σταδιακά προχωρούμε και στο λανσάρισμα και των υπόλοιπων κατοικιών στην έτερη γειτονιά που αναπτύσσουμε το Little Athens. Εκεί, από τα περίπου 1.000 ακίνητα που έχουν προπωληθεί, ή δεσμευτεί, το 47% έχει επενδυτικό προσανατολισμό (μίσθωση ή μεταπώληση με κέδρος), περίπου το 30-35% αφορά ανθρώπους που θα μείνουν μόνιμα και το υπόλοιπο 20-25% αφορά αγοραστές που θέλουν μια δευτερεύουσα/εξοχική κατοικία στο Ελληνικό", σημείωσε ο κ. Μουλάς. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε, στόχος της Lamda είναι σε κάθε οικιστικό ακίνητο, να υπάρχει μια κρίσιμη μάζα μόνιμων ενοίκων/κατοίκων, περίπου 70-75%, ενώ σημείωσε ότι ο σχεδιασμός της εταιρείας στο μέλλον, θα συμπεριλάβει και κατοικίες προς εκμίσθωση.  

Με τη σειρά του, ο κ. Γιώργος Γαβριηλίδης, διευθύνων σύμβουλος της Elxis-At Home in Greece αναφέρθηκε στο υψηλό αγοραστικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό, για την απόκτηση εξοχικής κατοικίας στην Ελλάδα. "Ακόμα και την περίοδο της κρίσης, εμείς είχαμε ετήσια αύξηση πωλήσεων κατά 10%, ενώ σήμερα, η ελληνική αγορά ανταγωνίζεται ευθέως εκείνες της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, καθώς έχει μειωθεί το ρίσκο της χώρας και οι ξένοι αντιλαμβάνονται τα πλεονεκτήματα που προσφέρονται. Για παράδειγμα, εδώ δεν θα βρει κανείς τα ογκώδη συγκροτήματα των 500 διαμερισμάτων το καθένα, που έχουν κατασκευαστεί στις ακτές της Ισπανίας", τόνισε ο κ. Γαβριηλίδης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, μια χαρακτηριστική αλλαγή τάσης φέτος, αφορά στην πρόθεση περισσότερων πελατών της Elxis να αγοράσουν μια πολυτελή εξοχική κατοικία. "Πέρσι, μόλις το 8% των αγοραστών επέλεξε ακίνητο από 600.000 ευρώ και πάνω. Φέτος, το ποσοστό αυτό έχει φτάσει το 25%", τόνισε ο κ. Γαβριηλίδης.

Σε άλλες κατηγορίες ακινήτων, μεγάλο είναι το ενδιαφέρον των θεσμικών επενδυτών για ξενοδοχειακά ακίνητα, "πράσινα" logistics και "πράσινα" κτίρια γραφείων. Σύμφωνα με την κα. Άννα Αποστολίδου, διευθύνουσα σύμβουλο της Briq Properties ΑΕΕΑΠ, "πλέον έχει σχεδόν κλείσει η ψαλίδα ανάμεσα στο πόσο κοστίζει να αποκτήσουμε ένα υφιστάμενο ξενοδοχείο και να το ανακατασκευάσουμε και το αντίστοιχο κόστος εξ ολοκλήρου ανάπτυξής του, μαζί με την αγορά της γης. Επομένως, θα πρέπει να ζυγίσουμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά", ανέφερε χαρακτηριστικά. Η Briq τοποθετείται στρατηγικά στους τομείς των ξενοδοχείων και των logistics και αυτή την περίοδο αναζητά νέες επενδύσεις στο Ιόνιο και την Κρήτη, όσον αφορά την πρώτη κατηγορία και την περαιτέρω επέκταση του υφιστάμενου κέντρου που έχει δημιουργήσει στον Ασπρόπυργο, στην δεύτερη κατηγορία. "Όταν ξεκινήσαμε να αγοράζουμε τη γη στον Ασπρόπυργο, την περίοδο της πανδημίας, το κόστος ήταν 60 ευρώ/τ.μ. και σήμερα έχει φτάσει τα 130 ευρώ/τ.μ.", σημείωσε η κα. Αποστολίδου.

Τα logistics αλλά και τα γραφεία συγκεντρώνουν το επενδυτικό ενδιαφέρον και της Trastor, ενώ κεντρικό ρόλο στην στρατηγική της εταιρείας έχουν και τα έργα αναβάθμισης και επανατοποθέτησης υφιστάμενων κτιρίων του χαρτοφυλακίου της. Όπως τόνισε ο κ. Γιώργος Θεοδωρόπουλος, Επικεφαλής Διεύθυνσης Περιουσίας και Χαρτοφυλακίου της εταιρείας, "το 2022 ξεκινήσαμε ένα πρόγραμμα ύψους 40 εκατ. ευρώ για νέες αναπτύξεις (με 4 κτίρια) και ανακατασκευές υφιστάμενων (άλλα 4 κτίρια), το οποίο ολοκληρώνεται αισίως στο τέλος του 2025. Παράλληλα, από το 2017 και μέχρι σήμερα, επενδύουμε κατά μέσο όρο 100 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου μας".

Ο κ. Κωνσταντίνος Μαρκάζος, διευθύνων σύμβουλος της Premia Properties ΑΕΕΑΠ αναφέρθηκε στις πρόσφατες επενδύσεις της εταιρείας στα ξενοδοχεία και τις φοιτητικές εστίες. "Μέσω της συνεργασίας μας με τον σκανδιναβικό τουριστικό όμιλο NLTG έχουμε στην κατοχή μας τρεις νέες μονάδες, σε Κρήτη, Ρόδο και Γκραν Κανάρια, δυναμικότητας 1.500 δωματίων, με προοπτική να φτάσουμε τα 2.000 δωμάτια. Στόχος μας είναι να διπλασιάσουμε τον αριθμό των Σκανδιναβών που επισκέπτονται κάθε χρόνο την Ελλάδα", ανέφερε ο κ. Μαρκάζος. Παράλληλα, στάθηκε και στο χαρτοφυλάκιο των φοιτητικών κατοικιών, σημειώνοντας ότι στόχος της Premia σε περίπου ένα χρόνο είναι να έχει δημιουργήσει 15 κτίρια με συνολικά 1.000 δωμάτια και απώτερο στόχο τα 2.000 δωμάτια, ενώ δεν απέκλεισε την έκδοση ενός νέου ομολογιακού προϊόντος για την χρηματοδότηση του επενδυτικού προγράμματος της εταιρείας, που μόνο για την περίοδο 2025-2026 είναι ύψους 200 εκατ. ευρώ.

Αντίστοιχα, ο κ. Δημήτρης Γεωργιόπουλος, επικεφαλής του Technical Division της Prodea Investments, σημείωσε την αρνητική επίδραση, κυρίως σε επίπεδο ανασφάλειας και ρίσκου, που είχαν οι πρόσφατες αποφάσεις για το ΝΟΚ. "Εμείς ακυρώσαμε μια σειρά αγορών οικοπέδων που σχεδιάζαμε, μιας και λόγω μειωμένης επιφάνειας, οι αποδόσεις δεν ήταν εκείνες που έπρεπε για να εξυπηρετήσουμε την μερισματική μας πολιτική απέναντι στους μετόχους μας. Μάλιστα, στην περίπτωση των οικοπέδων μας στον κόμβο του Αμαρουσίου στην Αττική Οδό, όπου σχεδιάζαμε επένδυση 60 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη ενός συγκροτήματος γραφείων, προχωρήσαμε τελικά σε πλήρη αποεπένδυση", σημείωσε ο κ. Γεωργιόπουλος.

Σύμφωνα με τον ίδιο πάντως, τα πλεονεκτήματα της ανάπτυξης ακινήτων από την ίδια την εταιρεία είναι σημαντικά κι αυτό είναι πιο εμφανές σε περιόδους, όπως η τρέχουσα, όπου οι ζητούμενες τιμές πώλησης είναι υψηλές και ως εκ τούτου συμπιέζουν και τη μελλοντική απόδοση του κάθε ακινήτου. Μέσω της ανάπτυξης, μια ΑΕΕΑΠ και συγκεκριμένα η Prodea εξασφαλίζει υψηλότερο περιθώριο κέρδους και μπορεί να διατηρήσει τις υψηλές αποδόσεις που πρέπει να έχει κάθε εταιρεία του κλάδου.