Λένε αλήθειες οι ετικέτες των τροφίμων;

Τι περιέχει (πραγματικά) ένα συσκευασμένο τρόφιμο; Καλύπτει τις διατροφικές μας ανάγκες; Και όταν γράφει ότι, π.χ., ρίχνει τη χοληστερόλη, αυτό ισχύει; Οι διατροφικές ετικέτες λένε αλήθειες και τα δεδομένα που αναφέρουν πάντα ισχύουν, αρκεί να γνωρίζουμε πώς να αποκωδικοποιούμε τις πληροφορίες που μας παρέχουν.

Γιατί να διαβάζουμε την ετικέτα;
Για να ξέρουμε τι πραγματικά περιέχει ένα συσκευασμένο τρόφιμο. Οι ετικέτες των τροφίμων μας βοηθούν να καταλάβουμε τι περιέχεται στα συσκευασμένα τρόφιμα. Σύμφωνα με τον νόμο, η ετικέτα πρέπει να περιλαμβάνει το ενεργειακό περιεχόμενο σε χιλιοθερμίδες (kcal) και χιλιοτζάουλ (kJ), τα λιπαρά, τα κορεσμένα λιπαρά, τους υδατάνθρακες, τα σάκχαρα, τις πρωτεΐνες και το αλάτι ανά 100 γραμμάρια (g) ή χιλιοστόλιτρα (ml). Αυτές οι πληροφορίες πρέπει να παρουσιάζονται συγκεντρωτικά και το πιθανότερο είναι να βρίσκονται στην πίσω πλευρά της συσκευασίας. Συχνά, μερικές πληροφορίες εμφανίζονται και στην μπροστινή πλευρά της συσκευασίας. Οι διατροφικές πληροφορίες ενδέχεται επίσης να εκφράζονται ανά μερίδα και να περιλαμβάνουν επίσης την περιεκτικότητα σε εδώδιμες ίνες. 

Για να καλύπτουμε τις διατροφικές μας ανάγκες. Ο καθένας μας έχει διαφορετικές διατροφικές ανάγκες, οι οποίες ποικίλλουν ανάλογα με την κατάσταση της υγείας, την ηλικία, το φύλο και τις απαιτήσεις σε ενέργεια. Η διατροφική επισήμανση μας επιτρέπει να επιλέγουμε προϊόντα που ταιριάζουν στις ανάγκες της υγείας μας και στους στόχους μας. Για παράδειγμα, η ανάγνωση και κατανόηση των διατροφικών ετικετών ενδέχεται να ωφελήσει έναν ενήλικα που έχει στόχο να μειώσει την πρόσληψη αλατιού σε λιγότερο από 5-6 g την ημέρα (το συνιστώμενο όριο για έναν ενήλικα). Γενικά, για να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει για την υγεία μας, είναι σημαντικό να λαμβάνουμε υπόψη το μέγεθος της μερίδας. Είναι καλό να θέτουμε στον εαυτό μας την ερώτηση: ποια ποσότητα του προϊόντος θέλουμε να καταναλώσουμε, δεδομένων των διατροφικών πληροφοριών που το αφορούν; Προσέξτε ότι η ποσότητα που τρώμε ενδέχεται να διαφέρει από αυτή που χαρακτηρίζεται ως μία μερίδα. 

Για να γνωρίζουμε πώς ένα προϊόν συμβάλλει στην κάλυψη των καθημερινών διατροφικών αναγκών μας. Οι "προσλαμβανόμενες ποσότητες αναφοράς" (ΠΠΑ) μας καθοδηγούν αναφορικά με την ποσότητα θρεπτικών στοιχείων και ενέργειας που χρειαζόμαστε κάθε μέρα για μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή. Μια ετικέτα ενδέχεται επίσης να αναφέρει το διατροφικό περιεχόμενο ενός προϊόντος ως ποσοστό της ΠΠΑ. Για παράδειγμα, εάν ένα προϊόν περιέχει 4,9 g λιπαρών, περιέχει 7% της ΠΠΑ για τη συνολική ημερήσια πρόσληψη λιπαρών, η οποία είναι 70 g. Οι ΠΠΑ βρίσκονται συνήθως στην πίσω πλευρά της συσκευασίας του προϊόντος ενώ μερικοί παραγωγοί τις αναρτούν και στην μπροστινή πλευρά. Καθώς τα μεγέθη των προϊόντων διαφέρουν, μπορεί να είναι χρήσιμη η σύγκριση προϊόντων μέσω του ενεργειακού περιεχομένου και των θρεπτικών στοιχείων ανά 100 g. Οι πληροφορίες ανά μερίδα μπορούν επίσης να είναι χρήσιμες για τη σύγκριση ειδών που παρέχονται σε ατομική συσκευασία.

Τι είναι οι ισχυρισμοί επί θεμάτων διατροφής και υγείας;
Ένας ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής και υγείας υποδηλώνει ότι ένα προϊόν έχει μια ωφέλιμη ιδιότητα με βάση ένα ή περισσότερα από τα συστατικά του. Οι ισχυρισμοί πληρούν ευρωπαϊκούς κανονισμούς, οι οποίοι μας προστατεύουν από τη ψευδή διαφήμιση και επιτρέπουν μια δίκαιη σύγκριση μεταξύ προϊόντων. 
 

Οι ισχυρισμοί διατροφής δηλώνουν, υποδηλώνουν ή υπαινίσσονται ότι ένα τρόφιμο έχει συγκεκριμένες διατροφικές ιδιότητες. Υπάρχει ορισμένος κατάλογος ισχυρισμών επί θεμάτων διατροφής που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Για παράδειγμα: "χαμηλή ενεργειακή αξία" σημαίνει ότι το προϊόν περιέχει λιγότερες από 40 kcal ανά 100 g (στερεά) ή 20 kcal ανά 100 ml (υγρά), "μειωμένη περιεκτικότητα (ονομασία της θρεπτικής ουσίας)" σημαίνει ότι το προϊόν περιέχει 30% λιγότερη θρεπτική ουσία σε σύγκριση με ένα παρόμοιο προϊόν. 
 

Οι ισχυρισμοί υγείας από την άλλη πλευρά δηλώνουν, υποδηλώνουν ή υπαινίσσονται μια σύνδεση μεταξύ ενός τροφίμου ή ενός συστατικού και μιας επίδρασης στην υγεία. Π.χ. "περιέχει ασβέστιο, που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των οστών". Οι παραγωγοί μπορούν να υποβάλλουν στοιχεία που υποστηρίζουν έναν ισχυρισμό, τα οποία εξετάζονται από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Οι εγκεκριμένοι ισχυρισμοί προστίθενται σε ένα μητρώο, με κριτήρια για τη χρήση τους (π.χ. ποσότητα του συστατικού που απαιτείται ώστε να υπάρχει όφελος για την υγεία). 
Στην ΕΕ, επιτρέπονται στις ετικέτες μόνο επιστημονικά αποδεδειγμένοι ισχυρισμοί. Παρόλα αυτά, καλό είναι να διαβάζετε τις ετικέτες προσεκτικά. Ένα προϊόν που έχει χαμηλά λιπαρά ή είναι ολικής άλεσης ενδέχεται να έχει υψηλή ενεργειακή αξία ή περιεκτικότητα σε αλάτι για τις ατομικές ανάγκες κάποιου.

Πηγή: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα (EUFIC)